Dikili ilçesi sınırlarında yer alan Çukuralan’da, Koza Altın İşletmeleri tarafından işletilen altın madeninin çalışma kapasitesinin arttırılması için şirket yeniden harekete geçti. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yapılan duyuruya göre tesiste kırma eleme tesisi kurulması için çevresel etki değerlendirme (ÇED) süreci başlatıldı.
Daha önce mahkeme tarafından iptal edilen ÇED dosyasında kırma eleme tesisinin yıllık 360 bin tondan 500 bin tona çıkarıldığı görüldü. Ayrıca tesis için yer değişikliği yapıldığı da görüldü. Şirket tesisi için 5 milyon 650 bin Türk Lirası bütçe ayırdı. Proje 12 Temmuz 2024 tarihinde toplanacak olan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İnceleme Değerlendirme Komisyonu’nda ele alınacak. Proje ile ilgili yine ‘ÇED olumlu’ kararı verilmesi bekleniyor.
Proje dosyasında tesisle ilgili “500.000 ton/yıl kapasiteli Kırma – Eleme Tesisi kapsamında yeraltı madencilik faaliyetleri tamamlanan galeriler için geri dolgu malzemesi hazırlanmasında kullanılmak üzere Kırma – Eleme Tesisi yapılması planlanmaktadır. Tesiste, Çukuralan Altın Madeni’nde gerçekleştirilen madencilik faaliyetleri neticesinde oluşan pasa (EOK) malzemesi kullanılacak olup, mevcut ÇED sınırları içerisinde yer alan GB1 (Güney Batı 1) portal bölgesinin kuzeyinde yer alacaktır” denildi.
BÜYÜKŞEHİR DE MÜDAHİL OLMUŞTU
Koza Altın İşletmeleri Anonim Şirketi, Çukuralan Altın Madeni Kırma Eleme Tesisi projesi ile ilgili olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na başvurdu. Başvurunun ardından İzmir Valiliği proje için “ÇED gerekli değildir” kararı verdi. Bunun üzerine Ege Çevre Platformu (EGEÇEP), Dikili Kültür ve Çevre Platformu (DİKÇEP) ve Bergama Çevre Platformu öncülüğünde 19 yurttaş kararın iptali için 7 Eylül 2020’de İzmir 6. İdare Mahkemesi’nde dava açtı. 10 Mart 2021’de İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin de müdahil olduğu davada “Çam fıstığının anavatanı olan Kozak Yaylası’nda artan çevre sorunlarıyla birlikte yüksek oranda bir rekolte düşüşü yaşandığı, bu durumun doğrudan halkın ekonomik gücüne yansıdığı ve yapılacak faaliyetten İzmir halkına ait su kaynaklarının olumsuz etkileneceği” ileri sürülerek yürütmeyi durdurma kararı istendi. İlk olarak yürütmeyi durdurma kararı veren İzmir 6. İdare Mahkemesi ‘çevresel etki değerlendirme gerekli değildir’ kararını da iptal etmişti. Danıştay 6. İdare Dairesi de temyize taşınan kararı onamıştı.
‘EKOLOJİK DENGENİN TAHRİBİNE’
Danıştay 6. Daire tarafından verilen kararda şu ifadeler yer aldı: “Dosyada yer alan PTD ve eki belgeler ile bilirkişi raporunun bir bütün olarak değerlendirilmesi sonucunda; dava konusu proje için su kaynakları ile drenaj durumunun, baraj rezervuarının ve yeraltı sularının olumsuz etkilenme potansiyelinin, yörenin hidrojeolojik özellikleri, yeraltı suyu derinlikleri, kaynaklar, kuyular vb. oluşturabileceği çevresel etkilerin, toz-gürültünün çevredeki bitki örtüsü ve doğal yaşam açısından çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin projenin uygulanması, izlenmesi ve kontrolünde sürdürülecek çalışmalarla alınacak önlemlerin ilgili mevzuat ve bilimsel esaslara göre kabul edilebilir düzeylerde olmadığı, projenin bu hali ile işletilmesi durumunda fiziksel ve biyolojik çevresel değerlerin ve ekolojik dengenin tahribine, bozulmasına ve yok olmasına neden olacağı, çevreye olabilecek olumsuz yöndeki etkilerin önlenmesi ya da zararın çevreye zarar vermeyecek ölçüde en aza indirilmesi için gerekli önlemlerin proje özelinde uygun ve yeterli olmadığı, proje alanında yürütülecek faaliyetin işletme kapasitesi, kullanılacak teknik donanım ve yöntem gözetildiğinde, dava konusu işleme dayanak alınan PTD'de yer verilen bilgi ve tespitlerin yeterli olmadığı görülmüştür. Bu durumda, asgari gereklilikleri taşımadığı anlaşılan PTD esas alınmak suretiyle tesis edilen İzmir İli, Dikili İlçesi, Çukuralan Mahallesi Mevkiinde, davalı yanında müdahil tarafından yapılması planlanan "Çukuralan Altın Madeni 360.000 ton/yıl Kapasiteli Kırma – Eleme Tesisi" Projesi için verilen 24/07/2020 gün ve E:2020166 sayılı "ÇED Gerekli Değildir" (Ek-1) kararında hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmış ve ÇED Gerekli Değildir kararı iptal edilmiştir.”
KAPASİTE ARTIŞI DA İPTAL EDİLDMİŞTİ
Aynı bölgede daha önce yapılmak istenen Dikili Çukuralan Altın Madeni 3. Kapasite Artırımı projesine ilişkin de ÇED olumlu kararı iptal edilmiş, kısa bir süre önce de karar Danıştay tarafından onanmıştı.