Kültür ve Turizm Bakanlığı İzmir’de arkeolojik SİT alanlarına yenilerini ekledi. İzmir 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, tarihi kervan yolunu koruma altına aldı.
Alınan karara göre tarihi yolun Evliya Çelebi’nin Seyahatnamesi’nde bahsettiği Manisa-Bergama, Bergama-Menemen güzergahlarında yer olan kervan yollarından biri olduğu düşünülüyor. 1,1-5 metre arasında genişliğindeki yolun bazı kısımlarında bozulmalar olduğu görüldü.
Tarihi taş yolu ise Bilgin Enerji Holding bünyesinde yer alan Bergama Rüzgar Enerji Şirketi tarafından yapılmak istenen GES projesinin tehdidi altında idi. Projenin ilk aşamasında arkeolojik SİT sahası GES alanının içerisinde yer alıyordu. İzmir 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün uyarısı doğrultusunda bu alanlar proje sınırının dışına çıkarıldı.
Resmi Gazete'de yayımlanan kararda "İzmir ili, Bergama ilçesi, İsmailli Mahallesi, orman niteliğindeki 102 ada, 235 parselin bir kısmında tespit edilen alanın İzmir 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 30.04.2024 tarih ve 19921 sayılı kararı gereği tesciline ilişkin 2863 sayılı Kanunun 7. maddesi gereği Kurul Müdürlüğüne iletilmiş olan kurum görüşleri ve konuya ilişkin Kurul Müdürlüğü uzmanlarınca hazırlanan 27.08.2024 tarih ve 2888563 sayı ile kayıtlı rapor okundu, ekleri ve işlem dosyası incelendi, yapılan görüşmeler sonunda; İzmir ili, Bergama ilçesi, İsmailli Mahallesi, orman niteliğindeki 102 ada, 235 parselin bir kısmında bulunan alanın kararımız eki 1/5000 ölçekli harita üzerinde işaretlendiği şekli ile 1. (Birinci) derece Arkeolojik sit olarak tescil edilmesine, ekli sit fişinin uygun olduğuna, karar verildi" denildi.
EVLİYÂ ÇELEBİ
Derviş Mehmed Zıllî veya bilinen adıyla Evliyâ Çelebi 25 Mart 1611’de İstanbul’da doğmuş, 1682’de Kahire’de ölmüştür. 17. yüzyılın önde gelen bir Osmanlı seyyahı ve nesir yazarıdır. Evliyâ Çelebi, imparatorluk kültürel zirvesinde iken, elli yılı aşkın süreyle Osmanlı topraklarını ve komşu toprakları gezmiş, gördüklerini ve yaşadıklarını Seyahatname adlı 10 ciltlik ünlü eserinde toplamıştır. Hayatı boyunca gezdiği şehir sayısı 257'dir.
ANTİK YOLUN ÖYKÜSÜ
Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesinde de bahsedilen yolun Manisa-Bergama, Bergama-Menemen-Güzelhisar güzergâhı arasında kervan yolu olarak kullanıldığı belirtiliyor.
Evliya Çelebi, Mekke’ye hacca gitmek için Mayıs 1671’de 8 kölesi, 3 can dostu ve 15 küheylan atı ile birlikte yola çıkıp 24 Nif Dağları üzerinden Manisa, oradan da Bergama’ya geçerek İzmir’e doğru giriş yapmıştır.
KERVAN YOLU OLARAK KULLANILIYORMUŞ
Ayrıca Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesinde de bahsedilen Antik yolun Roma Dönemi zamanında yapıldığı tahmin ediliyor. Yolun Manisa-Bergama, Bergama-Menemen-Güzelhisar güzergâhı arasında kervan yolu olarak kullanıldığı belirtiliyor. Yolların devamının tahribatlar nedeniyle izlenemediği Kurul raporunda yer alıyor.
KIZKARDEŞİNİN MEZARI BERGAMA’DA
Evliya Çelebi’nin İnal Hatun'un mezarının Bergama’da olduğu belirtilir..
Kaynaklara göre 1640 civarı Evliya Çelebi gelip, ablasının mezarını bulur, mezarı temizler, mezar taşındaki yazıyı düzenler ve sonra Bergama'yı keşfe çıkar.
"NE YERDE, NE GÖKTE"
Bergama'da Evliya Çelebi, Selinos’taki tünellerin olduğu bölgeye "Ne yerde, Ne Gökte" adını verdiği bilinmektedir.
Burası Antik Pergamon kentinin yapılarındandır, Roma İmparatoru Adrianus döneminde inşa edilmiştir. 196 metre uzunlukta olup iki tünellidir. Günümüzde tünellerin üzerinde ilçe halk kütüphanesi binası da olmak üzere yerleşim mevcuttur ve alan Bergama’nın Selinus Çayıyla ayrılan iki yakasını, Kozak Yaylası bölgesini birbirine bağlamaktadır. Bu yerleşim doğrudan toprak zemin üzerinde olmadığından “ne yerde, ne gökte mahallesi” olarak adlandırılmaktadır. Evliya Çelebi tarafından da bu adlandırma kullanılmıştır.