Atatürk-Venizelos Dostluğu: Yunanistan lideri Venizelos(1864-1938) 1930’da Ankara’ya geldi, Türkiye-Yunanistan Dostluk ve İşbirliği Anlaşması imzalandı. 1934’de Atatürk’ü Nobel Barış Ödülüne önerdi:
"Barışın sağlanmasında en değerli katkıyı gösteren kişi, Türkiye Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa’dan başkası değildir. (...) Siz Nobel Barış Ödülü saygın üyelerine Mustafa Kemal Paşa’yı bu kıymetli ödüle layık görmekten şeref duyduğumu belirtir, adaylığını kabul etmenizi arz ederim."
Aynı yıl Balkan Antantı imzalandı. Karşılıklı dostluk ziyaretleri 1950’li yıllarda da sürdü. Sonra "kışkırtma siyaseti" baskın çıktı. Yunanistan EOKA örgütünü kurarken, İstanbul’da "Ya Taksim, Ya Ölüm" mitingleri düzenleniyordu.
Barış dondurulmuştu...
Abdi İpekçi Barış ve Dostluk Ödülü: İpekçi Ödülü 1979’dan 2001’e dek verildi. Anlaşılmaz nedenlerle verilmez oldu. Osman Aralot’ın "Bir iş insanından çok fazlası" sözleriyle tanımladığı Şarık Tara, 1988’de, Davos’ta Özal ve Papandreu’yu buluşturdu, iki ülke arasında yumuşama sağlandı. Tara’ya 2016’da Türk-Yunan Uluslararası Barış Ödülü verildi. Ödül’ün devamı (yine) gelmedi.
AİMA Sahnede: 2023 Ayvalık AİMA Müzik Festivali’nin kapanış konseri bir "dostluk konseri"’ydi. Her 2 yakadan oluşan sanatçılar Bekir Çoşkun Kütüphanesi’nde çoşkuyla alkışlanınca, AİMA’nın banisi ve hamisi Prof.Filiz Ali yönetimiyle karar aldı. Dostluk konserleri düzenli olarak ve karşılıklı her 2 ülkede yapılacaktı. Festivalin Midilli kanadını organize eden Dörken Vakfı "evet" deyince, artık Ege’nin 2 yakası (yine) bir araya geliyordu...
Dostluk eli yerelden yerele uzanıyordu, üstelik esintisi hızlanmıştı.
1980’lerde Türk-Yunan dostluğu için Midilli barış çıkartmasını başlatan, Dikili Belediye Başkanı Osman Özgüven’i konu alan Ulu Kardeşler’in yapımı "Komünist Osman" belgeseli, Eylül 2023’de Midilli’de gösterildi. Temmuz 2024’de bir mübadil çocuğu olan şair ve yazar Cevat Çapan, Girit Hanya Kitap Fuarı’nın "onur konuğu" oldu. 1994 Abdi İpekçi Dostluk Ödülü’nün sahibi, bilge insan ve yazar Kemal Anadol, Midilli’li yurtsever İzzet Lefteris’in öyküsünü romanlaştırırken, roman basılmadan Nesrin-Spiros Myron Pavlis çifti, eserin Midilli’de tanıtımını üstlendi.
Ve Dostluk Konseri: Midilli’de, 10 Ağustos günü, 3.Selim tuğrasını taşıyan Sigri Kalesi’nin eteğinde, 10.Molivos Uluslararası Müzik Festivali bağlamında Türk- Yunan Dostluk Konseri icra edildi. İlk 2 parça Yunan’lı sanatçı Iannıs Xenakıs ve Adnan Saygun’undu, dostluğun izdüşümü bunu gerektiriyordu. Ayvalık Belediye Başkanı Mesut Ergin, AİMA yönetimini temsilen Başkan Eren Tapan, Onurcan Ülker ve Yunus Thurston, PEN Türkiye Başkanı, bu dostluğun "ece"’si, yazar Zeynep Oral konuklar arasındaydı. Ayvalık Belediye Başkanı’nın "dostluğa devam" çağrısı kısacıktı ama işin özüydü..
Türk-Yunan Dostluğu için yarım asrını veren Zeynep Oral sonsözü söylesin:
-Öyleyse hep birlikte haykıralım: Eyy Ege’liler, Eyy Türkiye’nin aydınlık insanları. AİMA’ya sahip çıkın! Ona sahip çıkmak, umutsuzluğu, tek sesliliği, ayrımcılığı,şiddeti, karanlığı geriletmek demek!
Zeynep hanım sağol! Aklına, yüreğine, çoşku dolu kalemine, gündemi ayakta tutmak adına bıkmak bilmeyen soluklu gayretine....
Türk-Yunan halklarının dostluğu nice yaşasın!
Ege’nin 2 yakası hep ilikli olsun.
***
Yaşar Kemal bilgemiz, Bir Ada Hikayesi’ni Hiristo’nun gözünden şöyle bitirecektir: Ölünceye kadar denizin kıyısında her gün değilse de sık sık Anadoluyu seyrediyordu.
------------------------
Kenan Mortan
Kenan Mortan (d. 1951, İzmir), Türk ekonomist, yazar, öğretim üyesi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi mezunu olan Mortan, lisans eğitimi sonrası aynı fakültede Prof. Gülten Kazgan yönetiminde doktora çalışması yaptı. 1983 yılında doçent, 1983 yılında profesör oldu. Kenan Mortan, 1983-1991 yılları arasında Konrad Adenaur Vakfı adına, küçük ve orta ölçekli işletmeler için, 40 ilde 500'ün üzerinde seminer verdi. Burs kazanarak ABD’de Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nde konuk öğretim üyesi olarak, bölgesel planlama konusunda çalıştı. Halen Mimar Sinan Üniversitesi öğretim üyeliği ve Dünya gazetesinde yazarlık yapan Prof. Dr. Kenan Mortan, NTV’de ekonomi konusunda yorumlarda bulunmaktadır. Mortan'ın yayımlanmış kitapları bulunmakta olup, polit - ekonomi konusunda yetkin bir isim olarak kabul edilmektedir.