Ayvalık’ın çevre mahallelerinden ve çevre köylerinde yaşayan dezavantajlı çocuklardan oluşan Zeytin Çekirdekleri Mandolin Orkestrası, unutulan mandoline hayat veriyor!
Mustafa, Deniz, Bade ve Dilara… Yaşları 10-13 arasında değişen bu yetenekli mandolinistler Ayvalık Zeytin Çekirdekleri Mandolin Orkestrası’nda harikalar yaratıyor.
Haber: Özgür Duygu Durgun
Ayvalık’ın kırsal ve kentsel mahallerinde yaşayan çocukların sanatsal gelişimlerini desteklemek için 2019’dan bu yana faaliyet gösteren bir sivil toplum örgütü olan Zeytin Çekirdekleri bünyesinde kurulan Mandolin Orkestrası’nda çalan genç yetenekler, mandoline büyük bir tutkuyla bağlı. Hatta 12 yaşındaki Mustafa, bu sevimli enstrümanı öyle benimsemiş ki, kendi ifadesiyle sabah yüzünü bile yıkmadan önce mandolin çalışıyor.
Geçtiğimiz günlerde İzmir’de düzenlenen Mandolin Festivali’nde performanslarıyla göz dolduran orkestra, Ayvalık’ın farklı köy ve mahallelerinden seçilmiş 35 çocuktan oluşuyor. Zeytin Çekirdekleri Mandolin Orkestrası aynı zamanda Türkiye’deki mandolin odaklı ilk çocuk orkestrası olarak dikkat çekiyor.
2019 yılında dönemin İzmir Devlet Opera ve Balesi Genel, Sanatçı Aytül Büyüksaraç’ın öncülüğünde; İzmir Alsancak ve Kordon Rotary kulüplerinin Zeytin Çekirdekleri Derneği ile işbirliği sayesinde Mandolimin Sesi projesiyle başlayan bu hikayeyi Ayvalık Zeytin Çekirdekleri projesinin mimarlarından Gül Gürsoy’dan dinledik.
Sohbetimize, Altınova Cihan Yorgun Ortaokulu öğrencileri Mustafa, Deniz, Bade, Dilara ve müzik öğretmenleri Derya Hür de ezgileriyle eşlik etti.
Bir dönemin popüler enstrümanı mandolin günümüzde yeniden hayat buldu
Cumhuriyet’in ilk yıllarından başlayarak özellikle Köy Enstitüleri döneminde okullarda müzik derslerinin vazgeçilmez enstrümanı olarak hafızalara yerleşen mandolinin son yıllarda tamamen unutulduğunu belirten Gül Gürsoy, çocukların müzikle tanışmasını sağlayan en kolay enstrüman olan mandolini yeni kuşaklara bu projeyle tanıtmak istediklerini söyledi.
Projenin 2019 yılında Ayvalık’ta başladığını; gönüllü eğitmenler Hilal Ak, Kamuran Oktay, Özden Zaloğlu ve Cihangir Zaloğlu’nun katılımlarıyla Ayvalık’ın köylerine uzandığını anlatan Gürsoy bu sayede köylerdeki genç yetenekleri keşfetmeye başladıklarını belirtti.
Gürsoy’un ifadesine göre, Alsancak ve Kordon Rotary Kulüpleri’nin bağışladıkları mandolinler, Ayvalık’ın kentsel ve kırsal mahallelerinde yaşayan çocuklara ulaştırılmış. Ve yaklaşık dört yıl önce atılan tohumlar zamanla filizlenmiş. Zeytin Çekirdekleri Mandolin Orkestrası ilk büyük konserini 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı etkinlikleri kapsamında 24 Nisan 2022 Pazar günü, 19 Mayıs Cihan Şişman Gençlik Merkezi’nde gerçekleştirmiş. Ardından pek çok konser ve etkinlik peşi sıra gelmiş.
"Müzik aracılığı ile çocuklarımızın hayatlarında gözlemlediğimiz olumlu gelişmeler hepimizin umut kaynağı oluyor" diyen Gül Gürsoy, mandolin orkestrasının müzik öğretmeni Hilal Ak şefliğinde ve Zeytin Çekirdekleri Derneği gönüllüleri ile çalışmalarına büyük bir motivasyonla devam ettiğini; orkestranın son olarak 2022’den bu yana düzenlenen İzmir Mandolin Festivali’ne bu yıl da katılarak beğeni topladığını anlatıyor.
Zeytin Çekirdekleri Mandolin Orkestrası, 35 çocuk ve 6 gönüllü eğitmen ve görevlilerden oluşuyor. Türkiye’de eşi az bulunan kurumlararası iş birliğine önemli bir model oluşturduklarını belirten Gürsoy; "Zeytin Çekirdekleri’nin Ayvalık özelinde bu denli popüler olmasının en önemli nedeni müzikle uğraşmak isteyen çocuklarımızın varlığı. İZDOB’un projeye başlarken sunduğu değerli destek, Ayvalık Belediyesi’nin ulaşım-kumanya gibi konularda sağladığı hizmetler, Ayvalık İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün Derneğimiz ile imzaladığı protokol uyarınca sanatı okullarda yaygınlaştırma yönündeki bakış açısı sayesinde çocuklarımız potansiyellerini keşfedebiliyor. Projeye emek veren gönüllü öğretmenlerimiz ve projeye katkı sunan bağışçılarımıza da müteşekkiriz. Projemiz onlar sayesinde bugünlere geldi ve bugün itibariyle çevre köyler ve mahallerden 35 çocuğumuz müzik eğitimi alıyor. Gelecek sene Ayvalık’a daha önce gidilmemiş köylere de giderek yeni öğrencilere ulaşmayı planlıyoruz" dedi.
Gürsoy eskimiş diyerek bir kenara koyulan mandolini olan herkesi derneğe bağış yapmaya davet ederek, "Çocuklar için mandolin almak istediğimizde piyasa genellikle Çin yapımı mandolinler hâkim. Yeni yerli üretim yok denecek kadar az. Oysa eskiden üretilmiş mandolinler çok daha kaliteli yapılmış. Biz de dernek olarak eski mandolinleri tamir ettirerek çocuklarımıza ulaştırmaya çalışıyoruz. Dolaplara kaldırılan mandolinlere yeniden hayat veriyoruz. Bize destek olmak isteyenler derneğimize eski ve kullanılmayan mandolinlerini bağışlayabilir" diye kaydetti.
Köklü mandolin markası Zeynel Abidin Cümbüş: Eskiden yılda 1000 adet sipariş alırdık şimdi 100’ü bulmuyor
Gürsoy’un sözünü ettiği üzere, yerli yapım yeni mandolin bulmak meşakkatli bir çaba. Yeni bir mandolinin fiyatı ortalama 5.000 TL’den başlıyor.
Türkiye’de müzik aletleri denilince akla gelen ilk isimlerden biri olan Zeynel Abidin Cümbüş Müzik Aletleri, yerli mandolin üreten en eski firma. Tarihi 1900’lere uzanan marka, adını ‘cümbüş’ün mucidi Zeynep Abidin Bey’den alıyor. Halen Türkiye’de mandolin üretimi yapan tek yerli firma olan Zeynep Abidin’in yetkilileri, günümüzde bazı özel okullar veya musiki cemiyetleri dışında mandolin almak isteyen neredeyse hiç müşteri olmadığını söylüyor.30-40 yıl öncesine dek yılda en az 1.000 adet mandolin satıldığını söyleyen firma yetkilileri şimdilerde ise yılda 100 adet satış yaptıklarını ekliyor. Firma yetkilisi yerli üretim yapılmamasının başlıca nedeni olarak maliyet yüksekliğini gösteriyor. Bu nedenle mandolin almak isteyenler daha uygun fiyata Çin yapımı mandolin almayı tercih ediyor. Zira Çin mandolinleri kalın plastikten üzeri ağaç kaplama olarak yapıldığı için düşük maliyetle üretiliyor.