Bilim insanı Prof.Dr. Biyolog Barbaros Çetin, yıllardır sürdürdüğü çalışmalar tecrübesinde SARS- Cov-2 Koronavirüs türünün insanlara hangi yolla bulaşmış olabileceğini açıkladı. Kenelerin ara konakçı olabileceğini ileri sürdü. Çin’e gidecek Dünya Sağlık Örgütü heyetinin Yarasa Keneleri’ni incelemesini önerdi. Dünya için yeni hipotezlerde bulundu.
Özellikle LYME hastalığı ile ilgili yaptığı çalışmalarla bilinen ve bu konudaki bulguları nedeniyle daha önce Özel Uluslararası Bilim Kurulu tarafından Cenevre’de yapılan toplantılara davet edilen ve aynı zamanda bu konuda Uluslararası Özel Komite Üyesi olan Prof. Dr. Çetin, yaşanılan salgın nedeniyle Wuhan ve Hollanda’da ki uzmanları da uyardı.
Haber: Oben Ulu
Çetin; “Mağara Yarasalarına özgü başta Keneler olmak üzere diğer kan emici eklem bacaklı türlerinin de SARS-CoV-2 virüsü taraması yapılmalıdır. Ayrıca virüsün yoğun olarak görüldüğü bölgelerde özellikle fare ve sıçan türlerinde de acilen taramalar yapılmalıdır” dedi. Çetin ayrıca bu hafta virüsün kökenini incelemek için Çin’e gidecek olan Dünya Sağlık Örgütü’nün yarasa kenelerini incelemelerini önerdi.
SOSYO-EKONOMİK FELAKETLERE YOL AÇMIŞTIR
Prof.Dr.Çetin; “Bugüne kadar yapılan çalışmalar, yarasalardan insanlara bulaş yolunun ara konakçısı olarak Domuz, Misk kedisi ve Pangolin’lerin olabileceğini öne sürmüşlerdir. Ancak bu konuda günümüze kadar kesin bir tespit ortaya konamamıştır. En yakınlık oranı Pangolin’lerden izole edilen Koronavirüs suşu olmuştur. Dünyada tespit edilen 1400’den fazla yarasa türü bulunmaktadır. Yarasalarla dolaşan en az 1500 Koronavirüs suşu tespit edilmiştir (Wuhan Viroloji Enstitüsü). SARS, MERS, EBOLA ve SARS-Cov-2 pandemileri Yarasa kökenli zoonotik hastalıklardır. Ara konakçılar vasıtasıyla zamanla insanlara bulaşmış ve sosyo-ekonomik felaketlere yol açmışlardır”
BİLİNMEYEN KORONAVİRÜS
“Her geçen gün yeni yeni suşları tespit edilmektedir. Mayıs ayında,Current Bıology dergisinde basılan bir çalışmada, SARS-CoV-2’ye %97.1 oranında benzer RMYN02 adında daha önce bilinmeyen yeni bir koronavirüs dünyaya duyuruldu”
YARASA TÜRLERİ BİRÇOK MEMELİYİ ENFEKTE EDEBİLİR
“Çeşitli mağaralarda yaşayan yarasa türleri, farklı bölgelere birçok virüs/bakteri türünü de taşımak suretiyle diğer canlılara bulaşmasında rol oynarlar. Dışkıları veya tükürükleri vasıtasıyla birçok memeli hayvanı enfekte edebilirler. Yarasa ve kuşlar, pandemi potansiyeli olan virüsler için ‘Rezervuar’ canlı grubu olarak kabul edilirler”
COVID-19 ve KENELER
“Yeryüzünde çoğunlukla Mağaraların spesifik ekolojik ortamına uyum sağlamış yarasa ve kuşlar üzerinde bulunan sert veya yumuşak kene türleri mevcuttur. Bu özel kene türleri bu ortamlara özgü yarasa ve kuş türlerinden kan emmek suretiyle beslenirler. (Ixodes ariadnae, I.simplex ,I.vespertionolis gibi sert kene türleri ve Argas trangariepinus , A.vespertilionis gibi yumuşak kene türleri)”
“Mağaralardaki spesifik habitat koşulları yarasalar ve keneler arasında bir virüs amplifikasyon döngüsünü (Ontogeni ve filogenide yapısal ve görevsel kompleksliğin gittikçe artırılması yönündeki değişiklikler) mümkün kılabilir. Örneğin İnsan ve geviş getiren memeli hayvanlara Kırım Kongo Kanamalı Hastalığı (CCHVF),büyük çoğunlukla sert keneler (Ixodid) tarafından bulaştırılır”
KENELER; KUŞLAR VE YARASALAR VASITASIYLA BİNLERCE KİLOMETRE YER DEĞİŞTİRİR
“Ensafalit virüsü, Powassan virüs, Heartland virüs, Bourbon virüsü gibi en az 38 tehlikeli virüs türü keneler vasıtasıyla yayılmaktadır. Keneler kuşlar vasıtasıyla binlerce kilometre yer değiştirebilirler. Ayrıca, sivrisinekler, akarlar, sinekler, pire gibi diğer kan emici eklembacaklılar yarasalar tarafından işgal edilen habitatlarda, özellikle mağara sistemlerinde bulunabilirler. Bazı yarasa ektoparazitlerinin, örneğin pire ve kenelerin tesadüfen insanları ısırması nedeniyle insanlara hastalık etmeni mikropları bulaştırması mümkündür”
WUHAN VE HOLLANDA’DA Kİ UZMANLARA UYARI
“Aynı şekilde domuz, misk kedisi, yaban köpeği v.s gibi yabani hayvan türlerine veya evcil kedi ve köpeklere de geçişide mümkündür. Konakçı birliklerinin yeniden taranması, konakçıların yarasalardan diğer memelilere ve kuşlara geçişinin baskın olduğunu göstermektedir. Bu nedenlerle, başta Wuhan’daki Viroloji Araştırma Merkezi ve Hollanda’daki uzmanlara (Vizon üretme merkezi/vizonlardan COVID-19 hastalığının insanlara bulaştığını dünyaya ilan ettiler. Ayrıca bu çiftliklerdeki evcil kedilerde de SARS-Cov-V-2 virüsü tespit etmişler) acilen önerim; Mağara Yarasalarına özgü başta Keneler olmak üzere diğer kan emici eklem bacaklı türlerinin de SARS-CoV-2 virüsü taramasını yapmalarıdır”
ACİL TARAMALAR YAPILMALI
“Virüsün yoğun olarak görüldüğü bölgelerde özellikle fare ve sıçan türlerinde de acilen taramalar yapılmalı. Örneğin Hollanda da kanalizasyon sularında bu tehlikeli virüs tespit edildi. Ayrıca insan bağırsak sistemi ve dışkısında da bulunması, tehlikenin diğer bir boyutu. Özellikle sıçanlar şehirlerdeki kanalizasyon sistemlerinde yaşamaktalar. Unutmayalım milyonlarca insanı öldüren Veba hastalığı sıçanlar ve onların üzerinde yaşayan pireler vasıtasıyla insanlara bulaşmıştı” dedi.
Çetin ayrıca bu hafta virüsün kökenini incelemek için Çin’e gidecek olan Dünya Sağlık Örgütü’nün yarasa kenelerini incelemelerini önerdi.