"Bizimkisi bir aşk hikayesi,
Siyah beyaz film gibi biraz,
Gözyaşı umut ve ihtiras,
Bizimkisi alev gibi biraz
Alev gibi" diye başlardı
7 yıl önce bir Nisan gününde aramızdan ayrılan Kayahan’ın ünlü şarkısı.
Dinledikçe çocukluğumda sıkça izlediğim siyah-beyaz Yeşilçam filmleri gelir usuma.
"Yalnızlar Rıhtımı"da böyle unutulmaz bir filmdi.
Başrollerini Sadri Alışık, Çolpan İlhan, Turgut Özatay paylaşırdı.
Senaryo;
Çolpan İlhan’ın Abisi Büyük Yazar ve Şair Attila İlhan’ındı!
Dizeleri inci gibi muhteşem bir film müziği vardı;
"Martılar çığlık çığlığa,
her akşam bir büyük rüzgar dağıtır şarkılarımı,
içim boş gemiler boş,
nereye baksam ölüm gibi
kusar yalnızlar rıhtımı…"
Sadri Alışık(Rıdvan)
gemi kaptanı,
Çolpan İlhan(Güner) bir konsomatris, Turgut Özatay da(Ali) karanlık işlerin adamı pavyon sahibini oynuyordu...
***
Filmin en önemli özelliği şuydu;
Çekimler sırasında Sadri Alışık ve Çolpan İlhan birbirlerine aşık olmuş,
38 yıl sürecek romantik bir evliliğin örnek çiftiydi. İlhan 1995’te kaybettiği eşinin mezarını her gün ziyaret etti, ta ki 77 yaşında yaşama veda ettiği 2014’e kadar.
***
Jön ve kötü adam tiplemelerinden sonra komedi, dram filmlerinde de başarıyla her rolü canlandıran Sadri Alışık hep aranılan aktördü.
Sesinin güzelliği de farkedilince o filmlerinde dublaja gerek duymamış, kendisi konuşmuştur.
Bakın kendini nasıl anlatmış Sadri Alışık, nam-ı diğer Turist Ömer; "Sadri Alışık, hatıralarıyla yaşar.
Geçmişine bağlıdır, dostlarına düşkündür.
'Eski şarap, eski dost' diyen bir felsefe benimsemiştir.
Sakindir, samimidir. Düşkünlere yardım etmeyi sever.
Bildiği gibi yaşar.
Dünyaya sanatkar gözüyle bakar.
Kimsenin göremediği şeyi hisseder.
Rahattır; kendinden emindir.
Hayata da sıkı sıkıya bağlıdır.
Hakikatleri sever.
Riyadan, yalandan nefret eder.
Her şey yüzüne karşı söylensin ister(…)
En üzgün anında tebessüm etmeyi becerir. Yalnız kalmaktan korkar. Kendini dost meclislerinde rahat hisseder.
Eli açıktır. Yardım etmeyi sever.
Sevgiye de kalbinde büyük yer vardır.
Tabiatı, hayvanları, çocukları, kısaca hayatı sever Sadri Alışık!.."
Hayvanlar demişken…
En ünlü sözlerinden biriydi; "Ne zaman mahallenin köpeğine selâm verip hatırını soruyorsun, o zaman insan olmaya başladın demektir!”
En popüler repliğiydi "Serseri"deki de;
"Gidenin de kalanın da gönlü hoş olsun."
***
Aktördür, bir şairdir de Sadri Alışık.
Şiir yazmak ve okumak, tutkusuydu.
Şaire göre,
"Şiiri tanımlamaya çalışmak, gökyüzüne merdiven kurmaya benzer".
Alışık da sayısız merdiven kurmuştur.
Bu yazı onun şiirlerini alıntılamadan olmaz!
İşte en sevilen şiirlerinden ikisi; önce "İstanbul Hastasıyım";
"Ben mi,
İstanbul romansa eğer,
Bir sayfasıyım,
Gemi ise,
Tek sayfasıyım,
Şiir gece,
Deniz martı…
Şarkı ışık mevsim mehtap,
İstanbul hastasıyım,
Son Sayfasıyım…"
Ve "Nazire";
"Yanlışsın Orhan Abi,
Gözleri kapalı dinlenmez İstanbul duyamazsın
Ses vermez Yerebatan kayıkları,
Topal Yunus konuşmaz,
Yavaş bir makamdan kılınız EyüpSultan’da,
Hacetsiz dul kadın namazları,
Aç gözlerini aç açabildiğin kadar,
Yoksa gelmez kulakların,
İstanbul’u bilirsin,
Zaten oldum olası suskundur,
Çınarlarından yapraklar düşer bir bir,
Çocuklar ağlar belli belirsiz köşelerinde,
Fakirler en sabırlı tevekküllerdir,
Ezanlar gösterişsiz derinliklerde,
Çiçek Pasajı’ndan kadınlar geçer bin kalçayla beraber,
Arka sokaklar bizleri sorar her gece o saatlerde,
Aç gözlerini Orhan Abi açmazsan duyamazsın…"
Ve kendini anlattığı; Ayna Falı"isimli şiiri;
"Ben
Telefatı adiyeden
Paşabahçeli Sadri Alışık
Babam kaptan Rafet
Anam zavallı Saffet
Duman kirine is denir
Mısır tanrısına Ra
Karakter ıra
Dili Hint olana da bilesiniz Ari
Çok iyi bulmaca çözerim
Benim işim bu
Ben telefatı adiyeden
Elli yıllık bir sinema çöpü
Artık çöpler denize dökülmüyor yasak
Acaba sarımsaklasak da mı saklasak
Sarımsaklamasak da mı
Yoksa bu telefatı adiyeyi
Hiç mi hiç hatırlamasak..."
***
Tiyatro Sanatçısı
Nejat Uygur’la Sadri Alışık iyi dosttu.
İkilinin çocukları Behzat Uygur ve Kerem Alışık da babalarının izinde bugün. Anekdot Uygur’dan;
İzmir Fuarı’ndayız.
Babam Çamlık Senar’da, Sadri Abi Lunapark’ta sahne alıyor.
Cibali Karakolu'nun finali, Sadri Abi’nin sahneye çıktığı dakikaya denk geliyordu.
Açık hava olduğu için fuarda bütün sesler karışıyordu.
Babam final alkışını verirken seyirciyi durdurdu, "Şimdi durun, Sadri Alışık öbür tarafta Sessiz Gemi şiirini okuyacak, onu dinleyeceksiniz. Alkışlar Sadri Alışık'a gidecek" dedi.
"Şimdi beni alkışlayabilirsiniz ama sizden çift para istiyorum çünkü hem Sadri Alışık'ı dinlediniz, hem de beni izlediniz."
Kerem Alışık’ın Cem Yılmaz’ın filmi "ArifV216"da babası ile "helalleşme" sahnesi de unutulmazdır.
Alışık "Gözyaşlarımı durdurmaya çalışmak sahneyi çekmekten zor oldu" demiştir bir röportajında.
***
Kayahan’la başladık, "Yalnızlar Rıhtımı"’ndan söz ettik, Sadri Alışık’ı tanıtmaya çalıştık. Şiirlerinden örnekler verdik.
Bugün Büyük Usta’nın doğum günü.
Sadri Alışık 97. Yaşında.
Selâm vermek ona çok yakışırdı, biz de onu selâmlayalım.
Güzel ve özel insanlar daima hatırlanır.
İyi ki doğdun…