Dünyayı Gözlerine Hapseden Sinema Efsanesi;
Türkan Şoray,
Onu kim görse, o gözlerinden
hemen etkilenir
Cana yakındır, yüreğinize hemen dokunur.
Hislerinizi hemen ısıtır.
Türkân Şoray'dır o!
Yıllardır
içtenliğiyle, yalınlığıyla hayranlarının "Sultan"ıdır!
Bu ifadeler onundur;
"Bazen bir kadın geliyor, 'Sen benim ailemin bir ferdisin' diyor.
Elinde bir albüm. Bakıyorum, bütün resimlerimi kesmiş yapıştırmış, ailesinden biri parça gibi görüyor beni.
Seyircimin bana duyduğu aşk.
Beni bütün hayatım boyunca besledi bu duygu!"
Romancı Selim İleri, Şoray'ın halktaki karşılığını şöyle paylaşır;
"Türkan Şoray, yalnız sinemada bir kimliği canlandırmadı, yaşatmadı.
Çoğu kez o kimliğin yerine geçti ve o kimliği yaşadı."
Ünlü Yönetmen Atıf Yılmaz'ın deyişiyle de onu ilk gören herkes âşık olur!..
***
Aktör Cüneyt Arkın geçtiğimiz günlerde Türkan Şoray ile bir fotoğrafını paylaştı instagram hesabında.
Bakın altına o "Şahane Gözler" için neler yazdı;
fotoğrafın altına:
"Türkan'la ilk filmimi çekerken 'Sakın gözlerine bakma, ölürsün' dediler.
Kim gencecik yaşta ölmek ister ki?
Karşılıklı ilk sahnemizde bu lafı çıkaramıyorum aklımdan.
Kulaklarına, alnına, çenesine falan bakıyordum hep repliklerimi söylerken. Türkan nezaketten susuyor ama ben bir türlü istenen oyunculuğu veremiyordum. Sonunda 'Ölürsem öleyim' diye isyan ettim ve baktım gözlerine.
Gözler göz değil gözistandı, memleket türküsüydü.
Türkan o kadar alçakgönüllüdür ki, çocuk gibi darılır, çocuk gibi sevinir.
Çok büyük aşk filmleri çektik birlikte.
Genç kadınlar, delikanlılar özel hayatlarında bizim gibi sevip, bizim gibi aşık oluyorlardı..."
Sultan da Cüneyt Arkın için neler demiş?;
"Duruşu, bakışıyla çok etkileyici bir aktör; Yunan heykelleri gibi! Arkın, Alain Delon'dan çok daha yakışıklı, daha karizmatik. Birlikte çektiğimiz filmlerde benim oynamadığım sahnelerde kameranın arkasında, beni göremeyeceği bir yere geçip, onu hayranlıkla izlerdim.''
Adına, gözlerine şarkı bestelenmiştir.
Nükhet Duru seslendirmiştir;
Esmer salkım gibi lütuf gibi öksüz gibi gözler
Sanki durur durur dargın dalı gözler
Binbir laf bir bakışa nasıl sığmış öyle
Sessiz yanarken siz biz tüteriz
An gelir dağılır o yüz an gelir avunur hemen
Yaz gelir bize gülseniz o gözleriniz bir de siz
Dağ gibi yapayalnız dağlanıp da yaş almışız
Yaz gelir bize gelseniz o gözleriniz ve siz
Ası ürkek Türkan Şoray."
****
Atilla Dorsay:
"Türk sinemasının 100. yılı adına benimle birçok röportaj yapıldı. Ben de o röportajların birinde 'Türkan Şoray’ı görmek neredeyse kalp krizi sebebiydi.' diye bir açıklamada bulunmuştum. Abartmadım."
Agah Özgüç:
"Karizma diye bir olay vardır; bu da Türkan Şoray’da bulunur. Elbette farklı ve güzel kadınlar var sinemada lâkin Türkan Şoray’ın durumu bambaşka: Efsane; kabullenilmiş bir kadın…"
İzzet Günay;
"Sinemaya olan tutkusuna hayranım! Türkiye’de hiçbir sinemacı Türkan Şoray kadar sinemaya asılmamıştır.
Evet, bu doğrudur. Çünkü Türkan’ın hayatı sinemadır.
Ben ona hep söylemişimdir.
Onun sinemaya olan tutkusunu hiçbirimiz beceremedik.
Rolüne hemen adapte olup yüzünü çabuk değiştirebilen nadir oyunculardan...
222 film çevirmiştir...
Dünya rekorudur bu sayı!
Bir "Bodrum Hakimi" olur...
Bir "Dilâ Hanım"...
Bir "Selvi Boylum Al Yazmalım"...
Bir "Güllü"...
Bir "Vesikalı Yarim"...
Onu; her rolünde...
Kirpikleri...
Büyüleyici Şahane Gözleri...
Buğulu bakışları...
Zaman zaman çatık kaşları...
Zaman zaman gülümsemesiyle...
Elleri ile...
Utangaçlığı, mahçupluğuyla...
"Tapılacak Kadın"
Türkan Şoray!..
****
Pınar Doğu, "Sultan''ın gözlerini şöyle aktarır bir yazısında;
"Dünya'yı gözlerine hapsetmiştir adeta, bir çift dünyadır gözleri. Ona baktıkça zamanın, hayatın ve evrenin genişlediği hissine kapılmanız, umutlandırıcı bir ferahlık duymanız bundandır
(...)
Ayna ayna söyle bana, benden güzeli var mı dünyada diyen bir afeti devran değil o. Her şeyde güzelliğin özgünlüğünü bulduğu, herkese farkında olmadan aşıladığı iyilik, sevgi ve sağduyuyla dünyayı daha güzel bir yer hâline getirdiği içindir ki Türkan Şoray o..."
***
Yakın dostu sinema yazarı Atilla Dorsay "Sümbül Sokağın Tutsak Kadını" diye tanımlamıştır sanatçıyı.
Hakkında yazdığı kitaplardan birine de bu ismi vermiştir.
Cemâl Süreya da şunları yazmıştır Türkan Sultan için;
"Sinemanın, oyunculuğun ötesinde de bir konum kazanmıştır Türkan Şoray.
Halk özlemiyle oluşmuş bir mitostur ve ulaşılmaz bir yalnızlık içindedir!"
Ne doğru tespit!
***
47 yıl önce Türk Sineması'ndaki en büyük kazayı geçirdi.
"Cemo" filminin setinde attan düştü ve boynu zedelendi.
Şoray günlerce komada kaldı, ameliyatlara girdi çıktı, neredeyse felç kalıyordu.
Hergün gazete manşetlerindeydi sağlık durumu...
Seyircisi kahrolmuştu...
Şoray, Kadir İnanır'la oynadığı "Baraj" filminin setinde de boğulma tehlikesi yaşadı.
Güçlükle yaşama döndürüldü...
"Selvi Boylum Al Yazmalım'' filmi gişe rekorları kırmıştır .
Finalindeki "Sevgi emekti" sözü unutulmaz.
Şoray'ın canlandırdığı "Asya", finalde bir seçim yapmak zorunda kalırken, sevdiği Kadir İnanır'ı değil de çocuğuna ve kendisine 'sevgi ve emek veren' Ahmet Mekin'i tercih eder.
İşte o replik;
"Sevgi neydi?
Coşkun akan dere, sonbahar rüzgarıyla ürperen yapraklar, cama vurup dağılan yağmur damlaları, bir yürek çarpıntısı…
Sonunda coşkun dere durulur, yapraklar kurur dökülür, yağmur diner, güneş çıkardı.
Sevgi neydi?
Sevgi sahip çıkan, dost sıcak insan eli.
İnsan emeğiydi.
Sevgi iyilikti, sevgi emekti…”
Şoray 'Gerçek hayatta da aynı tercihi yapardım' diyor.
***
Örgütçüdür Türkan Sultan ...
SODER’in başkanlığını yaptığı dönemde sinema emekçilerinin örgütlenmesi gerektiğini ısrarla vurgulamıştır.
Bir törende Yılmaz Güney ödülünü “sen benden daha çok emek verdin sinemaya bacım” sözlerile kendisine takdim etmiştir...
1977'de "sansürü protesto etmek" için İstanbul'dan Ankara'ya sanatçıların katıldığı bir protesto yürüyüşü yapılır. Ön saflardaki isimlerden biri de Türkan Şoray'dır ve sanatçıları temsilen Anıtkabir defterine protesto cümlelerini o yazar.
***
Türkan Şoray,
12 Mart 2010'da
"UNICEF Türkiye İyi Niyet Elçisi" seçildi.
"Sevgiyle yapılamayacak bir şey yoktur diye düşünüyorum.
Gücü sevgiyle birleştirirsek, birçok sorunun üstesinden gelebiliriz" tümceleri "Sultan" patentlidir...
***
"Sinemam ve Ben” kitabını yazmıştır.
Kitabını, "Daha çok, hayatım sinema setlerinde geçtiği için sinema dünyasını anlattım. Bu filmleri çekerken yaşadığım duygular, mutluluklar, hayal kırıklığı, hüzünler… Filmlerdeki canlandırdığım kadın karakterlerinin değişimi, ‘önceleri edilgen, ezilen kadınlar, daha sonra giderek kendi gücünü fark eden, ayakları yere basan kadınlar’.
Bu karakterlerin beni de değiştirdiğini fark ettim özel hayatımda, dolayısıyla kitapta özel hayatımdan kesitler de var." sözleriyle tanıtır "Yeşilçam Efsanesi"...
***
Bugün
Doğum Günü "Sultan''ın..
75 yaşında "Milyonların Sevgilisi"!..
"Yapraklara dallara,
Yeşillere allara,
Nice Yıllara Türkan Sultan
Nice Nice Yıllara..."
1000 yıl yaşa Türkan
Sultan 1000 yıl..."