12.06.2022, 13:50

Helsinki

Yerleşimin 1550’de başladığı Helsinki, Finlandiya Rus İmparatorluğu yönetimi altındayken özerklik kazanınca başkent olmuş. Finlandiya’nın bağımsız ülke olarak geçmişi 100 yıl geriye giderken Helsinki’nin başkent olması biraz daha eski ve 200 yıllık geçmişe sahip.

Yaklaşık 50 km çaplı bir çember içinde 1.5 milyon insan yaşıyor. Diğer deyişle, Finlandiya nüfusunun dörtte biri Helsinki’de yerleşmiş durumda. Buna karşın kalabalıktan ve insan yoğunluğundan söz etmek olası değil. Oysa, Helsinki dünyanın en kuzey yerleşimli en kalabalık kenti.

Helsinki Garı önü (panoramik)

Helsinki’ye inerken uçaktan mavi-yeşille tanışmıştık. Ayaklarımız yere basar basmaz Fin ıssızlığıyla tanışıyoruz. Havaalanının bulunduğu Vantaa’dan Helsinki’ye trenle 30 dakikada ulaştık. Üstelik kentin kalbine, merkez gara! Oradan da metroyla Espoo’ya 20 dakikalık yolculukla vardık. Havaalanından eve varışımız bir saati aşmadı.

Havaalanında sanatsal kabartma (Laponya’da günbatımı)

Helsinki’de toplu taşıma oldukça gelişmiş. Seçeceğiniz gün sayısı kadar geçerli olacak e bileti önceden edinip cep telefonunuza indirmeniz olası. Ne metroda, ne trende ne de tramvayda giriş turnikesi yok. Bilet denetimi yapılırsa kare kodlu sanal biletinizi gösteremezseniz 80 Avro cezası var. Bu biletler metro, tren, otobüs, tramvay ve vapurlarda geçerli.

Helsinki Merkez Garı, mimar Eliel Saarinen’in tasarımıymış. Yeni Sanat biçemli yapı 1919’da tamamlanmış. 2013’te dünyanın en güzel tren garları sıralamasında kendisine yer bulacak denli hoş bir yapı olduğu kuşkusuz.

Helsinki garı (panoramik)

Günde yaklaşık 200.000 kişinin yararlandığı gardaki 48.5 metrelik kulenin saatine günde 400.000 kişinin baktığı kestiriliyor. Fin granitinden yapılmış olan garın ana girişinin iki yanında yer alan birer çift fenerci heykeli dikkati çekiyor. Hiç kuşkusuz Helsinki’nin en işlevli ve bir o kadar da ikonik yapısı.

Yakındaki görkemli Atheneum sanat müzesi olarak kullanılıyor. Finlandiya Ulusal Galerisi’ni oluşturan üç müzeden birisi de olan Ateneum 1991’e kadar Güzel Sanatlar Akademisi’ne ev sahipliği yapmış.

Ateneum

Hemen yakındaki Senato Meydanı’ndaki Helsinki Katedrali kente denizyoluyla gelenlerin ilk gördüğü yapı olma özelliğine de sahip. Geniş meydanı Helsinki Üniversitesi yapıları çevreliyor. Türkiye’de üniversiteleri kazanç uğruna kentin kalbinden uzaklaştırma çabası içindeki parayatapar kafaların kulaklarına küpe olmalı bu durum diye mırıldanıyoruz.

Helsinki Katedrali

Senato Meydanı’nı Rus Çarı II. Aleksander’ın heykeli süslüyor. Fin tarihinin Rus etkisi altındaki yıllarını yansıtan bu heykel Finlere tanınan özerkliğe şükran olarak da görülebilir.

Senato Meydanı : Helsinki Katedrali ve önünde görkemli Çar II. Aleksander yontusu. Çevrede üniversite yapıları.

Helsinki’de gördüklerimiz kadar görmediklerimize de değinmeliyiz. Sokak hayvanı görmedik. Sincaplar, martılar, kargalar ve onlara eşlik eden başka kuşlar bir yana bırakılırsa bizdeki gibi başı boş kedilere, köpeklere rastlamadık. Bir de Helsinki çöpleri ayrıştırmada ve geri dönüştürmede öncülük yapan bir kentmiş öğrendiğimize göre. Evsel atıklar sokaklarda başkalarının erişimine açık çöp bidonlarında biriktirilmiyor. Her konutun çöpü kendi belirlediği yerde kilit altında. Bu alanlara yalnızca çöp toplayanlar ulaşabiliyor. Çöpleri geri dönüşüme hazırlamak için ayrıştırmak da kentlilerin görevi. Konutların çöplerin biriktirildiği kilitli alanlarında yedi tür çöp kutusu var. Herkes bu kutulara önceden ayrıştırdığı çöpleri atmakla yükümlü. Bizdekine benzer bir apartman görevlisi yok hiçbir konut ya da sitede.

Türkiye’de sıkça rastlanan, kanıksanan bir görüntü. Kentin sahipsiz çöplerinin altını üstüne getiren sayısız kimseden birisi. Seçilmişiyle atanmışıyla kentlerimizi yönetenlerin ilgisini çekmiyor olmalı ki bu ve benzeri görüntüler süregidiyor.

Helsinki’de bir konutun çöp kutularının bulunduğu kapısı kilitli depo. Çöp güvenliğinin olmadığı yerde toplum ve çevre sağlığından söz etmek düzenbazlığa eşdeğer bir eylemdir.

Helsinki sokaklarında bu ve benzeri görüntülere de rastlamadık.

Helsinki’de temizliğin önemli ve ayırt edici bir özellik olduğunu her an duyumsadık. Hem iç hem dış ortamlarda temizliğe gösterilen özen etkileyiciydi.

Helsinki martılarında ürkeklikten eser yok

Helsinki parklarında sıkça rastlanan küçük dostlardan

Helsinki’de eski kentin olduğu bölgede konutlar bulunmakla birlikte sayıca son derece az oldukları anlaşılıyor. Değil yapılaşmaya, çivi çakmaya bile izin verilmemiş anlaşıldığınca. Helsinki’de büyüme ve yapılaşma çevredeki Espoo gibi uydu kentlerde yoğunlaşmış. Kalkınmada inşaata dayanan geçici mutluluklar yerine sağlam dayanaklar yeğlenmiş

Toplu taşıma gelişkin olunca doğal olarak kentin göbeğinde bile trafik yoğunluğu görmüyorsunuz.

Yollar taşıtların park yeri değil kamunun kullanım alanı.

Finlandiya yakın tarihinin bağımsızlıktan önceki 100 yılına damga vuran Rus egemenliği tipik soğan kubbeleriyle Uspenski Katedrali’ni bırakmış geride derin iz olarak

Rus mimar Alkesey Gornotsayev tasarımı Uspenski Katedrali 1862-68 yılları arasında yükselmiş Helsinki’de. Görkemiyle göz kamaştırdığı kuşkusuz. Finler tarihlerindeki İsveç egemenliğini dillerinde, Rus egemenliğini ise yapılarda korumayı sürdürüyorlar denebilir.

Rıhtım bölgesinin batı tarafındaki bir parkın içinde yeşillikler içinde kaybolmuş Gözlemevi’ni görüyoruz. 1834 yapılan Gözlemevi 2009’a dek Helsinki Üniversitesi Astronomi bölümünce kullanılmış. Burada da sessizlik, ıssızlık ve dinginlik…

Gözlemevi

Gözlemevi yerleşkesinde Bağımsızlık Anıtı

Neo Gotik biçemli 1864 yapımı Alman Kilisesi (Gözlemevi bölgesinde)

Finlandiya Savunma Bakanlığı ve önündeki meydan

Rıhtımların öbekleştiği yerde Flying Cinema’yı görünce kendimizi alamayıp içeri girdik. Yirmi dakikada Finlandiya doğasını ve Helsinki’nin güzelliklerini yansıtan 3 boyutlu, efektli filmleri zevkle izledik.

Helsinki’nin Esplanad adıyla bilinen parkı heykellere ve yeşil alanlara barınak olmuş. Bu parkın çevresi kentin seçkin ve saygın alışveriş odağı işlevi de görüyor.

Esplanad Parkı’ndan görüntüler

Helsinki’nin en büyük kitapçısı da Esplanad Parkı’nın yanı başında. Uğramamak ve yükümüzü tutmamak olmazdı

Denize doğru ilerlediğimizde Pazar Meydanı’na ulaşıyoruz. Bölge çevre ülkelere ve adacıklara ulaşım sağlayan kurvaziyerlerle teknelerin rıhtımlarıyla dolu. Yine buraya biraz yüksekten bakan bir noktada Ortodoks Uspenski Katedrali çarpıyor gözümüze. Finlandiya’nın yakın tarihine damga vurmuş Rus etkisi göz önüne alındığında soğan kubbeli görkemli Uspenski’nin burada ne işi var diye sormak gereksiz.

Pazar Meydanı’nda Havis Amanda yontusu : 1906’da Paris’te Ville Vallgren tarafından yontulmuş.1908’de buraya dikilmiş. Kentin simgesi sayılıyor.

Havis Amanda

Dörtte üçü ormanlarla kaplı Finlandiya’da ahşap önde gelen yapı gereci. Sanat yapıtları da bu gereçten payına düşeni alıyor.

Rıhtıma gelmişken 15 dakikalık tekne yolculuğuyla ulaşılabilen Suomenlinna Deniz Kalesi’ne gitmeye karar veriyoruz.

Adakale olarak da nitelenebilecek birkaç ada üzerine konuşlu kale kalıntıları, müzeler ve başkaca savaş araçları ilgilisine varsıl bir kültürel-tarihsel şölen sunarken kentliler içinse yaz aylarında kumsal ve deniz keyfi olanağı sunuyor.

Kale, savaş araçları ve kumsal… Hepsi bir arada!

Sekiz adadan oluşan Suomenlinna adalar topluluğu köprülerle biribirine bağlanmış. Zorunlu durumlar dışında adada motorlu taşıta rastlanmıyor.

Finlandiya’nın İkinci Dünya Savaşı’nda da kullanılmış ve emekli olmuş bir denizaltısı da burada sergileniyor.

Emekli Vesikko denizaltısı

Suomenlinna’nın İsveççe adı Sveaborg (İsveç Kalesi). Adaları kaleleştirme düşüncesi XVIII. yüzyıl ortalarında Rus yayılmacılığına karşı önlem olarak İsveçli general Augustin Ehrenwald’den çıkmış.

Suomenlinna kalesi

Adadaki kalenin banisi de olan Ehrenvald Anıtı

Adalar Rus egemenliği altındayken Kırım Savaşı sırasında İngiliz-Fransız güçlerinin saldırısına uğramış.

İsveç, Rusya’ya karşı verdiği savaşı yitirince XIX. yüzyıl başında kale de el değiştirip Rus egemenliği altına girmiş. Finlandiya bağımsızlığını ilân edene dek buradaki Rus varlığı sürmüş. Finlandiya’nın siyasi ve askersel açıdan başından geçenlerin izlerini Suomenlinna’da sürmek hiç güç değil.

Adada, askersel yapılaşmanın tarihini yansıtan bir müze de var.

Askersel müze

Gün sonunda adımsayarda gözümüze ilişen 20.000 sayısı bugünlük yeter dememizi gerektirdi.

Yorumlar (1)
M. Şerefettin Canda 2 yıl önce
Sn. Opr. Dr. Ceyhun Balcı, Helsinki ve Finlandiya'yı resimlerle çok güzel anlatmış. Finlandiya deyince, Otto Donner, Heikel, Aspelin, vb Türkçenin yazılı kaynaklarına geçen yy ulaşan bilim adamlarını da anımsamak iyi olur. Teşekkürler, Selamlar, Sevgiler.
17
parçalı bulutlu
banner17
Günün Karikatürü Tümü
Günün Anketi Tümü
Bergama İl Olmalı mı?
Bergama İl Olmalı mı?
Puan Durumu
Takımlar O P
1. Galatasaray 13 35
2. Fenerbahçe 13 32
3. Samsunspor 14 29
4. Eyüpspor 14 23
5. Beşiktaş 13 22
6. Göztepe 13 21
7. Başakşehir 13 19
8. Rizespor 13 19
9. Sivasspor 14 18
10. Konyaspor 14 18
11. Antalyaspor 13 17
12. Trabzonspor 13 15
13. Gaziantep FK 13 15
14. Kasımpasa 13 15
15. Alanyaspor 13 14
16. Kayserispor 13 12
17. Bodrumspor 14 11
18. Hatayspor 13 8
19. A.Demirspor 13 2
Takımlar O P
1. Kocaelispor 14 29
2. Bandırmaspor 14 28
3. Karagümrük 14 27
4. Erzurumspor 14 25
5. Igdir FK 14 22
6. Keçiörengücü 14 21
7. Boluspor 14 21
8. İstanbulspor 14 20
9. Ankaragücü 14 20
10. Ahlatçı Çorum FK 14 20
11. Ümraniye 14 19
12. Gençlerbirliği 14 19
13. Pendikspor 14 19
14. Esenler Erokspor 14 18
15. Şanlıurfaspor 14 18
16. Amed Sportif 14 18
17. Manisa FK 14 17
18. Sakaryaspor 14 17
19. Adanaspor 14 8
20. Yeni Malatyaspor 14 -3
Takımlar O P
1. Liverpool 13 34
2. Arsenal 13 25
3. Chelsea 13 25
4. Brighton 13 23
5. M.City 13 23
6. Nottingham Forest 13 22
7. Tottenham 13 20
8. Brentford 13 20
9. M. United 13 19
10. Fulham 13 19
11. Newcastle 13 19
12. Aston Villa 13 19
13. Bournemouth 13 18
14. West Ham United 13 15
15. Everton 13 11
16. Leicester City 13 10
17. Crystal Palace 13 9
18. Wolves 13 9
19. Ipswich Town 13 9
20. Southampton 13 5
Takımlar O P
1. Barcelona 15 34
2. Real Madrid 14 33
3. Atletico Madrid 15 32
4. Athletic Bilbao 15 26
5. Villarreal 14 26
6. Mallorca 15 24
7. Osasuna 15 23
8. Girona 15 22
9. Real Sociedad 15 21
10. Real Betis 15 20
11. Sevilla 15 19
12. Celta Vigo 15 18
13. Rayo Vallecano 14 16
14. Las Palmas 15 15
15. Leganes 15 15
16. Deportivo Alaves 15 14
17. Getafe 15 13
18. Espanyol 14 13
19. Valencia 13 10
20. Real Valladolid 15 9

Gelişmelerden Haberdar Olun

@