Ulusların, inançların geniş bölgeleri kapsayan ortak kültürel değerleri vardır.
Orta Asya’dan Kafkaslar’a;
Mezopotamya’dan Anadolu’ya, Balkanlar’a uzanan Hıdırellez kültürü gibi…
Sanırım artık o renkli görüntüler yok.
Her 6 Mayıs gün doğumunda,
binlerce İzmir’li Konak’a,deniz kıyısına akın ederdi.
Deniz’de sayısız kayık…
İnsanlar ya bu kayıklarla açılarak ya da sahilde dileklerini yazdıkları kağıtları suya bırakırlardı…
Nereden mi biliyorum?
Simit satıcısı çocuklar çifte bayram yaşarlardı.
Simitler kapışılıverirdi…
Bu sabah Nuran’a,
çocukluğunun geçtiği Makedonya’da Hıdırellez’i nasıl kutladıklarını sordum.
“İlk anımsadığım”dedi,
“sabah kalktığımızda yataklarımızın,
yorganlarımızın üzerini yeşil dallarla, çiçeklerle, yapraklarla kaplanmış bulurduk.
Bir yeşillik denizinin içinde açardık gözlerimizi…
Biz uyurken büyüklerimiz koyarlardı üzerimize…”
Doğa’nın üzerinize serilmesi…
Peki nedir Hıdırellez?
Eskiden takvim mi vardı…
Mevsime dayalı döngüsellerdi takvimleri…
İnsanlar, kendileri için yaşamsal etkinlikleri güneşin döngüsüne göre düzenler ve adlandırırlardı.
Bağ bozumu gibi…
Ekim gibi…
6 Mayıs’da da doğanın uyanışına, toprağın canlanmasına bir kudsiyet atfederler ve kutlarlardı…
Bu kutsiyette SU önemliydi.
Hıdırellez suydu.
Çünkü su yaşamdı, arılık temizlik idi…
Bu yüzden Hıdırellez sabahı mümkünse dere kıyısına gidilir, el yüz akan suyla yıkanır…
İnsanlar birbirlerinin üzerine su serperler…
Hıdırellez HAVA’ydı.
Hava yaşamdı, nefesdi…
Baharla birlikte soğuk rüzgarlar yerini, ılık sıcak esintilere, canlanışa bırakırdı…
Bu yüzden Hıdırellez’de havadar yerlere gidilir,
eğlenceler düzenlenir.
Bildiğiniz gibi buralara da ‘Hıdırlık’ denir…
Hıdırellez AĞAÇ’dı…
Kışın kuruyup baharla birlikte yeşeren ağaç, yeniden doğuş idi, bereketti.
Hayat ağacı ölümsüzlük idi…
Bu yüzden Hıdırellez’de ağaç dallarına dilekler asılır.
Gül fidanı dibine dilekler gömülür…
Hıdırellez ATEŞ’di.
Hıdırellez’de canlanan dünyanın kaynağı, ateşten top güneş…
Ateş toprağın ısınmasıydı.
Ateş aydınlıkdı…
Hayat veren de, yok eden de,
ışıtan da ateş idi…
Bu yüzden Hıdırellez’de ateşler yakılır, üzerinden atlanır, ateşle dans edilir…
“Biz topraktan, ateşten, sudan,
demirden doğduk!
Güneşi emziriyor
çocuklarımıza karımız…”
(Nazım Hikmet)
Yani Hıdırellez:
Doğayla bütünleşmedir.
Kendini onun bir parçası saymadır, doğaya saygıdır.
Doğanın kutsanmasıdır…
(Bir de, doğayı katletmemizin acı sonuçlarını yaşadığımız günümüze bakın!..)
Ayrıca Hıdırellez;
dostlarla, komşularla, toplumla birliktelik, bütünleşme; sarılıp kaynaşmadır…
Coşkudur, şarkıdır, türküdür,
özellikle manidir…
Hıdırellez ‘UMUT’tur…
Hıdırellez ‘İNANÇ’tır…
Bu Hıdırellez bir başka umudun
ve inancın da simgesi oldu.
Karanlıkdan çıkmanın…
Demokrasi ve Özgürlüğün,
Hukuk ve Adaletin, İnsan Haklarına saygılı daha iyi yaşam koşullarının önünü açmanın umut ve inancının…
Aydınlığın…