Küçük kızım Ürün’ün eşi İvo, kadehini bizimkilere değdirirken, her birimizin gözünün içine bakarak önce “Şerefe” sonra da Çekce “Na Zradvi” dedi.
Niçin gözlerimizin içine baktığını sorduk.
“ ‘İçimdeki sevgi, iyi niyet ve güzelliği gözlerinizin içine bakarak size aktarıyorum…’
diyerek kaldırıyorum kadehimi.
Siz karşınızdaki ile el sıkışırken doğrudan yüzüne bakarsınız değil mi, öyle işte…” diye yanıtladı…
Kızkardeşimin eşi İbrahim’de,
‘Şerefe!’ sözcüğünün ne anlama geldiğine değindi:
“Metin Akpınar’dan duydum:
‘İlk kadeh alınınca şerefe kaldırılır.. Şerefe kadeh kaldırmak, ‘Bu sofrada konuşulan bu sofrada kalır…’ demek ve o şeref sözünü ilk ilk kadehle vermektir…’ diye açıklamıştı…”
Haklı…
Çünkü o muhabbette gönül kapıları aralanır ve o kadehler keyifli bir sohbetin kapısını açar…
Biz de de öyle oldu ve “gönül” sohbetine dalıverdik…
Haydi gel de şimdi İvo’ya çevir bakalım:
“Gönül kapısı…” ya da “gönlünü açmak…”, ”gönül indirmek…”, ”gönül yıkmak…”,
“gönül yarası…”, ”gönül eğlendirmek…”, ”gönül rahatlığı… ”gönül vermek..” ya da “gönül soğutmak…”,
“virane gönül…”
Kalp desen değil, ki o da farklı anlamlarıyla ayrı bir sohbet konusu, ”kalp kırmak…” gibi…
Genellikle organ adı olarak kullandığımız ‘yürek’ desen değil; ki o da uzun bir muhabbete konu olur,
‘mangal yürekli…’gibi…
Umarım yanılmıyorumdur,
sohbette Türkçe ‘gönül’ sözcüğünün diğer dillerde düzanlamsal bir karşılığının olmadığını söyledim.
Nedir ‘gönül’?
Yazın yazabildiğinizce:
Kapıdır…
Kuşdur…
Tahttır…
Duyguların saklandığı gizil yerdir…
Yüzlerce türkü ve şarkımızda çıkar karşımıza…
“Ben senin kahrını çekemem gönül…” gibi…
“Aldırma gönül aldırma…”
gibi…
Ama en çok da Yunus Emre’miz kullanmış ‘gönül’ sözcüğünü…
Yaşadığı dönemden bugünümüze ışık tutan dizelerinde olduğu gibi:
“Ak sakallı pir hoca
Bilemez hali nice
Emek vermesin hacca
Bir gönül yıkar ise…”
Ya da:
“Bir kez gönül yıkdun ise
Bu kıldığın namaz degül
Yetmiş iki millet dahi
Elin yüzün yumaz degül…”
Şu rakının ettiğine bakar mısın?
Nerelere daldırdı bizi…
Sanırım, Çek asıllı Avustralya’lı İvo’da gönül kapıları açıldığı için, bir kısmı çevrilse bile bence konuştuklarımızın tamamını gönlünde hissetti…
Bu da böyle bir Pazar yazısı oluverdi…
Herşeyin gönlünüzce olması dileğiyle…