Dün...
Bazı derslerin medrese müfredatından çıkartılması gündeme gelince Molla Lütfi,
Fatih Sultan Mehmet'in huzuruna çıkarak:
"Sultanım,
medreselerden geometri, matematik ve felsefeyi çıkarırsanız, yakında ordumuzda köprü yapacak mimar bulamazsınız. Ayrıca geometri bilmeyen kadılar doğru karar veremezler..."der...
Bu alim, padişah 2.Beyazıt zamanında,
ulemanın ve geometri bilmeyen kadıların kararı, şeyhülislamın fetvası ile idam edilir.
Gerekçe?
"Namaz kuru kıyam (namazda ayakta durma) ve inhinadır (namazda eğilme) ondan fayide
(yarar) yoktur..." dediği iddiasıyla...
(Derste yaptığı konuşmada, "Hz.Ali namaz kılarken,
saplanan oku çıkardıklarında bir ah bile etmedi. Gerçek namaz budur. Yoksa bizimkisi kuru eğilip doğrulmadır..." sözü "namaza ve dine hakaret etti" diye çarpıtılmıştır...)
Piri Reis...
'Kitab-ı Bahriye'yi yazan Osmanlı denizcisi, kaptanı,
kartoğrafı ...
Güney Batı Avrupa,
Batı Afrika, Doğu ve Orta Amerika haritalarını çizmekle yetinmeyip, Grönland ve Kuzey Amerika sahillerini de çizen büyük bilim insanı...
1554 yılında,
"Hizmette kusur"
gerekçesi ile, Padişah Kanuni'nin fermanı ve şeyhülislamın fetvası ile 'katli vaciptir!..'
denilerek idam edilir...
3.Murat zamanı...
1575 yılı...
Osmanlı bilgini Takuyiddin Maruf tarafından rasathane
(gözlemevi) kurulur.
Ömrü beş yıl sürer...
Kuyruklu yıldız görülmesi, veba salgını ve depremin o dönemde olması,
rasathanenin uğursuzluğuna bağlanıp, şeyhülislam Kadızade'nin verdiği fetva ile, denizden atılan top ateşleriyle yıkılır...
Nedir gerekçe?
"Göklerin sırlarını örten perdeyi kaldırıyorlar!.."
(Halk arasında yayılan söylentiyle, "meleklerin eteklerinin altına bakıyorlar!..")
1853 yılı...
Kırım Savaşı dönemi...
Asker yetersiz.
Medreselerden de asker alınmasına karar verilir.
Sınav yapılacak,
geçenler askerlikten muaf tutulacak,
diğerleri askere alınacaklardır.
Medrese öğrencileri direnirler:
"Bizi yalnız toplama ve çıkarmadan sınav yapın, bölme ve çarpma sormayın!.."
Medrese öğrencileri dört işlemin yalnızca ikisini biliyorlar!..
(Daha sonra, Sultan Abdülhamit 16 yıl boyunca bu sınavı da uygulanmayarak,
medrese öğrencilerini askere aldırmaz.)
Sonra...
Sonrası aydınlık...
Genç Türkiye Cumhuriyeti...
Kurtuluş Savaşı'nın zor günlerinde,
Ankara'da top seslerinin duyulduğu bir ortamda yapılan 1.Maarif Kongresi...
Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün:
"Benim manevi mirasım ilim ve akıldır..."
"Bilim ve fen nerede ise oradan alacağız..."
"Bir ulus ilim ordusuna sahip değilse, savaş meydanlarında kazanılmış zaferlerin sonu olacaktır... Bu nedenle bir an önce büyük, mükemmel bir ilim ordusuna sahip olma zorunluluğu vardır..."
"Türk milletinin yürümekte olduğu ilerleme ve uygarlık yolunda, elinde ve kafasında tuttuğu meşale pozitif bilimdir..."
"Evet, ulusumuzun siyasi, sosyal yaşamında,
ulusumuzun düşünce eğitiminde de yol göstericimiz bilim ve fen olacaktır..."
"Dünyada her şey için, maddiyat için, maneviyat için, hayat için, başarı için en hakiki yol gösterici ilimdir,
fendir. İlim ve fennin dışında yol gösterici aramak gaflettir,
cahilliktir, doğru yoldan sapmaktır..."
sözleri ve bu sözlerin büyük bir heyecan ve enerji ile yerine getirilme çabaları ile yazılan bir aydınlanma destanı...
Dev bir eğitim seferberliği...
Harf devrimi...
Medreselerin kapatılması, Eğitim Birliği yasası...
Halk evleri, halk odaları...
Türk Dil ve Türk Tarih kurumlarının kurulması...
Okuma yazma seferberliği... Millet Mektepleri...
Köy Enstitüleri...
Yüksek Öğretmen Okulları...
Eğitim Enstitüleri...
Üniversiteler,
konservatuar...
Klasiklerin basılması...
Bugün mü?..
Diyanet öğrencilere ücretsiz kitap dağıtıyor:
"Peygamber ve Geçlik"
Ne yazıyor?
"Tahsil ile dindarlık arasında ters yönlü bir ilişkiden bahsedilebilir...
Seküler alanlarda yüksek tahsil yapmanın dini inanç ve ibadetler üzerinde olumsuz etki yaptığı tespit edilmiştir...
Nedeni de yazılmış:
"Sorgulayıcı akademik zihinsel yapıyla dinin eleştirel bir tarzda değerlendirilmesi..."
Başka?
"Üniversite sürecinde öğrencilerin göreceli olarak bireyselleşmeye başlaması ve özgürleşmesi..."
(Cumhuriyet
24/1/2019)
Böylesi bir yaklaşımla yürütülen eğitim uygulamaları yine başka bir yazıya kaldı.
Şöyle bağlayayım:
"Bilgi üretmeyen toplumların yaşamaları çok zordur."
diye bitecekti.