Prof. Dr. İhsan Numanoğlu (1929-2017) (Biyografi)

Türkiye’de Çağdaş Çocuk Cerrahisi’nin Kurucusu 

Giriş ve Amaç

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu (1929-2017), Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin kuruluş yıllarında, Uzmanlık eğitimi gördüğü Amerika Birleşik Devletleri’nden İzmir’e gelerek görev almıştır.

İzmir ve Türkiye’de kendi döneminde, çağdaş “formal” Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı’nın kuruluş çalışmalarına liderlik yapmıştır.

Böylece, Türk tıp tarihine geçen adımlar atmış, İzmir’in yetiştirdiği seçkin ve “yıldız” kurucu öğretim üyelerinden birisi olmuştur (Fotoğraf 1).

Fotoğraf 1. Prof. Dr. İhsan Numanoğlu (1923-2017).

Fotoğraf 2. EÜTF Çocuk Cerrahi Kliniği öğretim üyeleri, asistanları ve görevlileri (1 Temmuz 1981).

Çocuk Cerrahisi alanında, ABD’de, “1.07.1957-15.11.1960” döneminde, iyi bir eğitim görerek, Çocuk Cerrahisi Uzmanı olduktan sonra, İzmir’e dönmüştür.

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde “27.02.1961” günü, Çocuk Cerrahisi ve Ortopedi Kliniği’nde (Başkan: Prof. Dr. Merih Eroğlu) göreve başlamış, böylece Türkiye’nin ilk “resmi” “formal” eğitim görmüş Çocuk Cerrahi Uzmanı olmuştur (1-15).

Türkiye’nin ilk bağımsız Çocuk Cerrahisi Kliniği (Kürsü/Anabilim Dalı) “14.06.1961” günü, Ege Üniversitesinde Prof. Dr. İhsan Numanoğlu tarafında kurulmuştur (Fotoğraf 2)(1-11).

Sağlık Bakanı Prof. Dr. Salih Ragıp Üner döneminde (05.09.1960 - 26 Haziran 1962), yayınlanan Tüzük’te “14.06.1961 gün ve 5/1276 sayılı”, Çocuk Cerrahisi Uzmanlık Bilim Dalı, Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun girişimi ile bağımsız olarak yer almıştır (7).

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, 1960’lı yılların koşullarında; Türkiye’de çağdaş çocuk cerrahisi ve alt dallarının, özel uzmanlık alanlarının kurulması, genç kuşakların ilgisinin çekilmesi, bilimsel çalışmaların, yayınların yapılması için birçok “öngörüde” ve girişimde bulunmuştur.

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, çocuk cerrahisi ve tıp eğitiminde birçok ilkleri başarmıştır:

Tıp Fakültesi öğrencilerinin ve asistanlarının eğitimine daha çok önem vermiştir. Çocuk Cerrahisi Stajı Türkiye’de ilk kez, EÜTF’de, Fakülte Kurulu Kararı ile 1971’de kabul edilmiş, sınıfımın (72’liler) öğrencileri, Çocuk Cerrahisi Stajı yapmaya başlamıştır. Türkiye’nin ilk çağdaş Çocuk Yanık Birimini (10 yataklı ) kurmuştur (1981) (15). Çağdaş bilgilerle Çocuk Cerrahisi Kitabı (2 Cilt, 1983, 1991;1126 sayfa) ile Yanıklar Kitabı (1978) yazmıştır (12,13). Yeni kurulan Türkiye Çocuk Cerrahisi Derneği’nin (1981-1983), ilk Başkanı’dır (1-7). 1. Ulusal Çocuk Cerrahisi Kongresi’ni (1-3. 06. 1981, EÜTF, Bornova, İzmir) düzenlemiştir (Fotoğraf 3,4)(14). Çocuk Cerrahisi Dergisi (Turkish Journal of Pediatric Surgery) ilk kez Mart 1987’de yayınlanmış, ilk yazıyı da Prof. Dr. İhsan Numanoğlu yazmıştır (5).

 

Fotoğraf 3,4. Türkiye 1. Ulusal Çocuk Cerrahisi Kongresi (1-3 Haziran 1981), EÜ Tıp Fakültesi, Bornova, İzmir.

Columbus Üyeliği: ABD’de, ilk bağımsız Çocuk Cerrahisi Bölümü, Prof. Dr. William Clatworthy (Fotoğraf 5) tarafından Columbus Çocuk Hastanesinde (Ohio) kurulmuştur (1954), Prof. Dr. İhsan Numanoğlu burada eğitim almış ve Columbus üyesi olmuştur (12,16).

Fotoğraf 5. Prof. Dr. William Clatworthy (1917-2000), Columbus Çocuk Hastanesi, Çocuk Cerrahisi Kliniği Başkanı ve Columbus Okulunun kurucusu. https://www.jpedsurg.org/article/S0022-3468(01)61763-9/pdf

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, emekli oluncaya dek (27.02.1961-31.06.1996) aralıksız “35 yıl 4 ay 4 gün”, Ege Üniversitesinde görev yapmıştır (Fotoğraf 6).

Fotoğraf 6. Prof. Dr. İhsan Numanoğlu için yapılan törende (31.06.1996), Prof. Dr. Acun Gökdemir (1934-2022) plaket veriyor Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun ilk iki asistanı, Dr. Mustafa Özemre ve Dr. Acun Gökdemir’dir.

Çocuk Cerrahisinin çağdaş anlamda, İzmir’de ve Türkiye’de kuruluşu, gelişmesi, genç uzmanların yetişmesi, topluma tanıtılması ve “halkın sağlık sorunlarına, özellikle “mmalormasyon, anomali” bulunan çocukların sorunlarına çözüm üretilmesi” için özveri ile çalışmıştır (2-3). “Malformasyonlu” çocuklarda, “anal ve üriner inkontinans” sorunu için yapmış olduğu, buluş “inventive” niteliğinde çalışmaları uluslararası alanda tanınmıştır (17,18). Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun 1961 yılında kuruluşunu gerçekleştirdiği EÜTF Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı, 2018 yılında, Avrupa Tıpta Uzmanlık Birliği (UEMS) tarafından Çocuk Cerrahisi ve Pediatrik Üroloji alanlarında ayrı ayrı akredite edilmiştir (15).

Amacımız, EÜTF’ndeki öğrencilik yıllarımdan bu yana tanıdığım, İzmir ve Ege Üniversitesi’nin yetiştirdiği değerli “vizyoner” bilim insanlarından Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun yaşamını, Türk Çocuk Cerrahisi’ne katkılarını, bilimsel önemini, getirdiği yenilikleri, liderlik özelliklerini, güncel kaynakların ışığında inceleyerek, genç kuşaklara tanıtmak ve adını yaşatmaktır

 Türkiye’de Çocuk Cerrahisinin Kısa Tarihçesi

“Çağdaş Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı Kuruluncaya Dek Geçilen Aşamalar”

Çocuk Cerrahisi Uzmanlık alanının ülkemizdeki geçmişi ile ilgili yazılı kaynaklar araştırılırsa, “pozitif“ bilgi ve renkli minyatürler içeren, 1465’de yazılmış, Cerrahiyetü’l Hanniye adlı yapıt görülmektedir.

Çocuk cerrahisi için, bunun önemini, Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, 1973’de yazdığı makalede vurgulamıştır (19,20).

Şerafeddin Sabuncuoğlu (1385-1470)

Hekim ve Cerrah Amasyalı Şerafeddin Sabuncuoğlu’nun, “eski Anadolu Türkçesi” ile Amasya’da yazmış olduğu Cerrahiyetü’l Hanniye, çocuk cerrahisi ile ilgili içerdiği konular aşağıda görülmektedir:

Osmanlı Devletinin son dönemlerinde, özellikle tıp ve fen alanlarında başlayan yenileşme, çağdaş dünyaya yetişme çabaları görülmektedir.

Ordunun ve halkın “hekim” ve “cerrah” gereksinimini karşılamak amacıyla, Almanya, Avusturya, Fransa gibi ülkelere Askeri doktorlar, çeşitli uzmanlık alanlarında, “formal” eğitim almaları için gönderilmişlerdir. Bunların önemeli bir kısmı da Cumhuriyetin kuruluş ve başlangıç döneminde görev yapmıştır.

Önemli ve ilgili kimi örneklere aşağıda değinilmiştir:

Prof. Dr. Cemil Topuzlu (1866-1958)

Prof. Dr. Cemil Topuzlu, cerrahi ihtisası yapmak üzere Paris’e gönderilmiş, 3 yıl eğitim görmüş ve 1890’da İstanbul’a dönmüştür. Türkiye’de çağdaş cerrahinin kuruluşuna liderlik yapmış, ilk “Çocuk Cerrahisi “derslerini de vermiştir (30).

Prof. Dr. Dr. Orhan Abdi (Kurtaran) (1877-1948)

Prof. Dr. Orhan Abdi, 1900 yılında Almanya'da cerrahi (Cerrahi, Çocuk Cerrahisi, Nöroşirürji, Ortopedi) eğitimi görmüş, 1905’de İstanbul'a gelmiştir (31).

Başlangıçta, Çocuk Cerrahisi Servisleri, Ortopedi Klinikleriyle bir arada yer almış ve ilk kez 1908 yılında yine cerrahi eğitim programı içinde Çocuk Cerrahisi dersi tıp fakültesi programına alınmıştır (9,10).

Prof. Dr. Akif Şakir Şakar (1888 - 1961)

Prof. Dr. Akif Şakir Şakar;

- Dr. De Lacombe ve

- Dr. Aime Mouchet gibi Fransız hekimlerinin görev yaptığı bu alanda, askeri hekim olarak, 1. Dünya Savaşı sonrası, 1919 da, İstanbul Tıp Fakültesinde ”Cerrahi Etfal ve Ortopedi Kliniği’nde” Dr. Aime Mouchet'nin yanına “Çevirmen” olarak girmiş, 1923 yılında Doçent olmuştur (30-34).

Prof. Dr. Akif Şakir Şakar, 1912 yılından sonra, Avusturya (Viyana, Innsbruck) (1912-1914) ve Almanya (Hamburg) (1927-1929)’da Cerrahi ve Ortopedi eğitimi almıştır. (30-35).

Dünya Savaşı (28 Temmuz 1914 – 11 Kasım 1918) sonrasında, savaşın getirdiği yıkım ile toplumda, bulaşıcı hastalıklar, beslenme bozukluğu, çocuk ölümleri artmıştır (36,37).

Ayrıca, “bebek ve çocukların doğumsal ve kazanılmış cerrahi hastalıkları” da dikkat çekmeye başlamış”, giderek Çocuk Cerrahisi ile ilgili konular, ülkemizde önem kazanmıştır.

Geçen zaman içinde, Çocuk Cerrahisi, Genel Cerrahi Klinikleri içerisinde iken, sonra Ortopedi ile birlikte yer almış, aşma aşama Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı “bağımsızlığını” kazanmıştır.

Prof. Dr. Şakir Şakar, 1932’de Profesörlüğe yükseltilmiş ve 1933’de de İstanbul Üniversitesi’nde Çocuk Cerrahisi ve Ortopedi Kliniği (10 yataklı) açmıştır (30-35).

Prof. Dr. Şakir Şakar, Türkiye’de Çocuk Cerrahisi ve Ortopedinin kuruluşunda çok emek vermiş ve 1939 yılında Türk Ortopedi ve Travmatoloji Derneğini kurmuştur 35).

Diğer tıp dallarında olduğu gibi, Türkiye’de Çocuk Cerrahisi Bilim Dalının tarih içinde gelişmesi, “bağımsız” “Klinik”, “Anabilim Dalı” kimliği alması, bilim ve teknoloji alanlarındaki çağdaş yenliklere koşut, değişik aşama ve güçlüklerden geçilerek olmuştur (Tablo I).

Tablo I. Çocuk Cerrahisi Uzmanlığının ayrı bir dal olarak kurulmasına dek geçen yasal aşamalar.

Klinik Adı

Resmi Gazete ve Gün

 Sağlık Bakanı

1

Emrazı Hariciye (Operatörlük)

Resmi Gazete: 29 Haziran 1929/1228,

Kararname: 8034/1

Tababet ve İhtisas Vesikaları Hakkında Nizamname

 Prof. Dr.

 İ. Refik Saydam

2

Çocuk Cerrahisi ve Ortopedi

Resmi Gazete: 09 Ağustos 1947/6680,

Tababet Uzmanlık Belgeleri Hakkında Tüzük

 Dr. Behçet Uz

3

Çocuk Şirürjisi

Resmi Gazete: 14 Haziran 1961/10828,

Tababet İhtisas Tüzüğü

 Prof. Dr.

 S. Ragıp Üner

4

Çocuk Cerrah Anabilim Dalı

Resmi Gazete: 06 Kasım 1981/17506 sayılı

2547 sayılı yasa

 Prof. Dr.

 Necmi Ayanoğlı

Çocuk Cerrahisi ve Ortopedi Uzmanlık Kolu

1947 yılında değiştirilen, yeni “Tababet Uzmanlık Belgeleri Hakkında Tüzük” uyarınca (Resmi gazete, 9 Ağustos 1947/ 6680) Çocuk Cerrahisi ve Ortopedi Uzmanlık Kolunun kurulmuş olması, Türkiye için yeni ve önemli aşamadır (Tablo I) (6,7,38-42).

Çocuk Cerrahisi Uzmanı Dr. Herbert B. Eckstein (1926-1986)

Prof. Dr. İhsan Doğramacı’nın girişimi ile İngiltere’den Ankara’ya gelmiş ve Hacettepe Çocuk Hastanesinde, ilk gerçek “Çocuk Cerrahı” olarak, 1958-1960 yıllarında başında Prof. Dr. Yüksel Bozer’in bulunduğu Genel Cerrahi Kliniği içerisinde çalışmıştır (43,44).

Dr. Herbert B. Eckstein, önceden 1935-1949’da Ankara’da görev yapmış olan Prof. Dr. Albert Eckstein (1891-1950) ve Dr. Erna Eckstein (1895-..)’in oğludur (Fotoğraf 7-9)(43,44).

Fotoğraf 7-9. Çocuk Hast. Uz. Dr Era Eckstein, Prof. Dr. Albert Eckstein, Çocuk Cerr. Uz. Dr. Herbert B. Eckstein.

(Eckstein Ailesi: Pediatrik Cerrahi Uzmanı Dr. Herbert B. Eckstein’ın annesi Dr Era Eckstein,babası Prof. Dr. Albert Eckstein, 1935-1949’da, Ankara’da, Pediatri alanında (Çocuk ölümleri, bulaşıcı hastalıklar, vb) çalışmış, kendisi de, 1958-1960’da Pediatrik Cerrahi alanında Ankara’da görev yapmıştır. Prof. Dr. Albert Eckstein Ankara’da Pediatrinin kurucusu ve Prof. Dr. İhsan Doğramacı’nın hocasıdır).

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu (1929-2017)

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, Prof. Dr. Arif Şakir Şakar’ın “Çocuk Ortopedisi ve Şirurjisi” kliniğinde yetişmiş, Genel Cerrahi Uzmanı (23.05.1957) olduktan sonra, ABD’de “Çocuk Cerrahisi Uzmanlığı” eğitimi alarak Türkiye’ye dönmüştür (1960) (1-15).

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun girişimleri ile 1961 yılında Sağlık Bakanlığı “İhtisas Tüzüğünde” yapılan değişiklikle Ortopedi ve Travmatoloji ile Çocuk Cerrahisi Uzmanlıkları ayrılmış ve bağımsız olmuştur (1-8, 11-15). Aynı zamanda, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Kliniği öğretim üyesi olan Prof. Dr. Ragıp Üner’in Sağlık Bakanlığı döneminde gerçekleşmiştir (Tablo I).

Prof. Dr. Akgün Hiçsönmez (1931-2019)

Prof. Dr. Dr. Akif Şakir Şakar sonrası dönemde, Türkiye’de çağdaş çocuk cerrahisinin, “Prof. Dr. İhsan Numanoğlu ile birlikte” “iki kurucusundan” birisidir (45-47).

Amerika Birleşik Devletleri’nde Çocuk Cerrahisi ve Çocuk Toraks ve Kalp Cerrahisi dalında eğitim görmüştür (1961-1963) ve Hacettepe Tıp Fakültesinde Çocuk Cerrahisi Kliniğini (Anabilim Dalı) kurmuştur (1963-1998) (45-47).

Prof. Dr. Akgün Hiçsönmez’in liderliğinde Türkiye Çocuk Cerrahisi Derneği kurulmuştur (1981). “İlk Başkan Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’ndan sonra”, Prof. Dr. Akgün Hiçsönmez 4 dönem (1983 – 1990) Başkanlık yapmıştır (6,7,45-47).

Sonuçta, 1981 yılında çıkarılan 2547 sayılı Üniversite Yasası ile Anabilim Dalı düzeyine ulaşmış olan Çocuk Cerrahisi güncel olarak, Türkiye’deki toplam 128 tıp fakültesinde, iyi yetişmiş, üst düzeyde öğretim üyeleri ile çağdaş anlamda görevlerini sürdürmektedir.

Türkiye’de bugün yaklaşık 500 Çocuk Cerrahisi Uzmanı bulunmaktadır (6-8).

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nın Yaşam öyküsü

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu Manisa’nın Soma İlçesinde 1923 yılında doğmuştur.

İlk Okulu ve Ortaokulu Manisa’da, Liseyi Bursa’da bitirmiştir.

Tıp Doktoru

İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesine girerek, 1942-1948 döneminde iyi bir eğitim görmüş ve Tıp Doktoru olmuştur.

Bu dönemde, 1933 yılındaki Atatürk’ün “Üniversite Reformu” ile Türkiye’ye gelen çoğu “Musevi” asıllı Alman bilim insanları İstanbul Üniversitesi’nde görev yapmaktaydı.

Hükumet Tabibi

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, 1949-1953 yıllarında yurdun değişik illerinde görev yapmıştır:

Manisa Soma Hükumet Tabibi (3.1.1949-3.5.1949), Sivas Suşehri Sıtma Savaş Tabibi (29.11.1950-4.11.1951), Tokat Merkez Sıtma Savaş Tabibi (4.11.1951-31.10.1952), Tokat Erbaa Belediye Tabibi (31.10.1952-31.7.1953). Akademik Çalışmaları

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, yaklaşık 4 yıl Anadolu’da Sağlık Bakanlığı adına görev yaptıktan sonra, İstanbul’a gelerek uzmanlık eğitimine başlamıştır.

Bundan sonraki, akademik yaşamı, yurt içi ve yurt dışı çalışmaları şöyle gelişmiştir:

Genel Cerrahi Uzmanlığı (31.7.1953-23.05.1957); İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi 2. Cerrahi Kliniği, Asistan (13.12.1953-23.5.1957) Çocuk Cerrahisi Uzmanlığı; ABD (1.07.1957-15.11.1960) (Tablo II) Baptist Hastanesi Cerrahi Kliniği (St. Louis, Missouri), İntern (1.7.1957-30.6.1958) De Paul Hastanesi Cerrahi Kliniği (St. Louis, Missouri), Asistan (1.7.1958-30.6.1959) St. Joseph Hast Cerrahi Kliniği (St.Louis, Missouri), Başasistan (1.7.1959-15.11.1960) Başasistanlık; EÜ Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi, Ortopedi ve Travmatoloji Kliniği (27.2.1961-16.4.1964) Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi Kliniğinin kuruluşu (27 Şubat 1961)

Çocuk Cerrahisi birimi, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi “Çocuk Cerrahisi ve Ortopedi Kliniği” içinde “ayrı bir birim” olarak kurulmuştur ( 2 Şubat 1961).

Dr. İhsan Numanoğlu,  İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hastanesi’nde, “14 Haziran 1961” günü;

2 Asistan (Dr. Mustafa Özemre, Dr. Acun Gökdemir), 1 Hizmetli, 8 Yatak ile bu kliniğin kurucusu olarak göreve başlamıştır (6,48).

Aynı yıl Tababet İhtisas Tüzüğünde yapılan değişiklik ile Çocuk Cerrahisi Kürsüsü (Anabilim Dalı) bağımsız olarak kurulmuştur (Resmi Gazete: 14 Haziran 1961/10828) (Tablo I).

Çocuk Cerrahisi Doçenti (Kasım 1964)

Dr. İhsan Numanoğlu, Doçentlik sonrası, ikinci kez ABD’ye gitmiş, Çocuk Cerrahisi çalışmalarını sürdürmüştür (Columbus, Ohio) (Fellow) (16.4.1964-10.10.1964)(Tablo II).

Çocuk Cerrahisi Profesörü (6.2.1970) Prof. Dr. İhsan Numanoğlu Profesörlüğe yükseltildikten sonar, EÜ Tıp Fakültesi Senato Üyesi seçilmiştir (1971-1972). Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, üçüncü kez ABD’ye gitmiştir (Cleveland Clinic, Artificial Organ Department, Ohio) (17.5.1979-17.8.1979) (Tablo II). Bu Klinik’ten Türkiye’ye getirdiği yenilik olan “kolostomi aygıtını”, hastalarda uygulamış, sonuçlarını yayınlamıştır (3).

Tablo II. Prof. Dr. İhsan Numanoğlu ABD’ye Çocuk Cerrahisi uzmanık eğitimi ve araştrımacı olarak 3 kez gitmiş, orada öğrendiği ve görddüğü yenilikleri Türkiye’de uygulamaya koymuştur.

 01.07.1957 - 15.11.1960

Çocuk Cerrahisi uzmanlık eğitimi Çocuk Cerrahisi Uzmanı

01.07.1957 - 30.06.1958 Baptist Hastanesi (Cerrahi Kliniği) (St. Louis, Missouri), İntern 10.07.1958 - 30.06.1959 De Paul Hastanesi Cerrahi Kliniği (St. Louis, Missouri), Asistan 01.07.1959 - 15.11.1960 St. Joseph Hast Cerrahi Kliniği (St.Louis, Missouri), Başasistan  16.04.1964 - 10.10.1964

Ohio Üniversitesi Columbus,Çocuk Hastanesi (Fellow)

 17.05.1979 - 17.08.1979

Ohio Üniversitesi Cleveland Clinic, Artificial Organ Department

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun Diğer Görevler Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi Kliniği binasının yapımı (Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun yurtdışı örneklerine göre yaptırması, 1980) (6,48). Ege Üniv. Tıp Fak. Cerrahi Tıp Bilimleri Bölüm Başkanı (1.9.1982-8.2.1983) (2,4,5) Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Yayın Kurulu Üyesi (1969-1972) Prof. Dr. İhsan Numanoğlu Bilimsel Araştırma Ödülü (Türkiye Çocuk Cer. Derneği) Yurt İçi ve Yurt Dışında Bilimsel Kuruluş Üyelikleri Türkiye Çocuk Cerrahisi Derneği Türkiye Yanık Derneği Türkiye Onkoloji Derneği UNESCO Türkiye Genel Kurulu (Ege Üniversitesi Tem.) (1971-1972) British Association of Pediatric Surgeon (BAPS) Association of International Burn Injury Association of International College of Surgeon Association of Asia Pediatric Surgery Prof. Dr. İhsan Numanoğlu Ailesi Sosyal Durumu

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesinde 1961’den beri görev yapan Prof. Dr. İhsan Numanoğlu 31.06.1996 günü emekli olmuş ve 30 Nisan 2017 günü İzmir’de vefat etmiştir.

Dr. Samiye Numanoğlu ile evli olan Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun, Alp ve Tunç adında iki oğlu bulunmaktadır (Fotoğraf 10-12).

Numanoğlu Ailesinin Tıp Alanındaki Hizmetleri ve Başarıları

Fotoğraf 10-12. Prof. Dr. Numanoğlu, eşi Dr. Samiye Numanoğlu, oğulları, Dr. Alp ve Dr. Tunç.

 

Fotoğraf. 13,14. Numanoğlu ailesinin çocuklarını Cape Town’da ziyaret eden Kazado B’nun izlenimleri.

“Güney Afrikalı çocukların sağlığı onlara emanet... Haberler Sarmaşık 08.01.2012.”(46)

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun eşi Dr Samiye Numanoğlu Biyokimya uzmanı olarak Ege Üniversitesi Tıp Fakültesinde yıllarca görev yapmıştır.

Dr Samiye Numanoğlu, çalışkan, işine, çocuklarına özenli, çevresi tarafından sevgi ve saygı gören bir öğretim görevlisidir (Fotoğraf 10-12).

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu çocuklarının, erdemli ve bilim insanı hekimler olarak yetişmesi için gayret göstermiştir (48-51).

Çocukları Prof. Dr. Dr. Alp Numanoğlu (Ege Üniv Tıp Fakültesi mezunu) ve Dr. Tunç Numanoğlu (Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu) da hekimlik mesleğini ve akademik yaşamı seçmiştir (49-51).

Prof. Dr. Alp Numanoğlu ve Dr. Tunç Numanoğlu, 22 yıldır Güney Afrika'nın Başkenti Cape Town'da yaşıyor, bölgenin çocuklarına umut oluyor (Fotoğraf 13-14) (51).

Ünlü kalp uzmanı Prof. Dr. Christian Barnard'ın ilk kalp naklini gerçekleştirdiği Groote Schuur Hastanesinin de bulunduğu Cape Town’da, “Red Cross War Memorial Children's Hospital” Çocuk Cerrahisi Kliniği Başkanı olarak görev yapan Prof. Dr. Alp Numanoğlu tanınmış çocuk kalp cerrahi uzmanları arasındır ve tıp literatüründe yeri bulunmaktadır (51).

Dr. Tunç Numanoğlu, aynı hastanenin Başhekimi olarak 12 yıldır görev yapmaktadır.

Prof. Dr. Alp Numanoğlu 2024 yılında, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahi AD’da görev almıştır. EÜTF Dekanlığı’nın duyurusu şöyledir:

“Uluslararası nitelikli araştırmacı kapsamında Fakültemiz Çocuk Cerrahisi AD’nda görev yapmakta olan Prof. Dr. Alp Numanoğlu (Fotoğraf 15,16), genç araştırıcılara yönelik cerrahide -minimal invaziv cerrahi- alanında ilk dersini verdi. Fakültemize olan katkılarından dolayı değerli hocamıza çok teşekkür ederiz” (17 Eylül 2024).

Fotoğraf 15,16. Prof. Dr. Alp Numaanoğlı Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahsi AD’ öğrenciclerine “minimal invaziv cererahi” konusunu işlediği dersinde.17 Eylül 2024.

Pan-Afrika Pediatrik Cerrahi Derneği (PAPSA) ve Dünya Pediatrik Cerrahlar Dernekleri Federasyonu (WOFAPS) Başkanıdır. https://www.instagram.com/eutf.dekanlik/p/DAAoUgEiGRT/?img_index=1

Türk Çocuk Cerrahisi Dergisi Prof. Dr. İhsan Numanoğlu Özel Sayısı

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun vefatı sonrasında, 2017 yılında Çocuk Cerrahisi Dergisi Prof. Dr. İhsan Numanoğlu Özel Sayı çıkarmıştır: Çocuk Cerrahisi Dergisi 2017;31(Ek sayı 1):1-96.

Bu sayıda, Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun kuruluşunu yapmış olduğu EÜTF Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı’nın değişik dalarında, yetişmiş öğrencileri tarafından, yenilikçi, bilimsel makaleler yayınlanmış, Prof. Dr. İhsan Numanoğlu ile ilgili duyguları paylaşılmıştır (Tablo III).

Tablo III. Çocuk Cerrahisi Dergisi, Prof. Dr. İhsan Numanoğlu Özel Sayısı’ndaki makaleler (Çocuk Cerrahisi Dergisi 2017;31(Ek sayı 1):1-96.

Özok, G. İhsan Numanoğlu ve yanıklar: Pul greftten kültür epiteliyal otogreftlere. Çocuk Cerrahisi Dergisi, 22017;31(Ey sayı 1):1-3.

2) Aydın G. Eğitici olarak Sn. Prof. Dr. İhsan Numanoğlu. Çocuk Cerrahisi Dergisi 2017;31(Ek sayı 1):4-7. doi:10.5222/JTAPS.2017.1002

3) Ulman İ. Numanoğlu anal ve üriner kontrol aygıtı. Cocuk Cerrahisi Dergisi 2017; Jan31(Ek sayı 1):8-13. doi:10.5222/JTAPS.2017.1003

Erdener A. İhsan Numanoğlu ve anorektal malformasyonlar. Çocuk Cerrahisi Dergisi 2017;31(Ek sayı 1):14-17. doi:10.5222/JTAPS.2017.1004 Numanoğlu A, Numanoğlu T. “Geçmişten geleceğe” florescein laparoskopi. Çocuk Cerrahisi Dergisi 2017;31(Ek sayı 1) :18-20. doi:10.5222/JTAPS.2017.1005 Çetinkurşun S. İnvajinasyon: Bir taşra ünive hast deneyimi Çocuk Cerrah Dergisi 2017;31(Ek sayı 1):21-25. doi:10.5222/JTAPS.2017.1006 Taneli C. Anorektal malformasyon, BT ile değerlendirilmesi. Çocuk Cerrah Derg 2017;31(Ek sayı 1) :26-29. doi:10.5222/JTAPS.2017.1007 Özcan C. Çocuklarda torakoskopik girişimler. Çocuk Cerrahisi Dergisi 2017;31(Ek sayı 1):30-34. doi:10.5222/JTAPS.2017.1008 Şenol Ö, Mir E. Çocuk cerrahisinde yeni düşünceler. Çocuk Cerrahisi Dergisi 31(Ek sayı 1):35-39, 2017. doi:10.5222/JTAPS.2017.1009 İlhan H. Çocuklarda yabancı cisim aspirasyonları. Çocuk Cerrahisi Dergisi 2017;31(Ek sayı 1):40-45.

doi: 10.5222/JTAPS.2017.1010 Sayfalar:40-45

Ergün O. Safra yolları atrezisi (bilier atrezi). Çocuk Cerrahisi Dergisi, 2017;31(Ek sayı 1):46-55. Çelik A. Bağırsak yetmezliği/kısa bağırsak sendromunda transplant dışı cerrahi yaklaşımlar. Çocuk Cerrahisi Dergisi 2017;31(Ek sayı 1):56-76. doi:10.5222/JTAPS.2017.1012 Yazıcı M. Karın duvarı defektleri: Omfalosel ve gastroşizis. Çocuk Cerrahisi Dergisi 2017;31(Ek sayı 1) :77-91. doi:10.5222/JTAPS.2017.1013 Tiryaki S, Avanoğlu A. İnmemiş testis teorileri. Çocuk Cerrahisi Dergisi2017;31(Ek sayı 1):92-96.

doi: 10.5222/JTAPS.2017.1014

Prof. Dr. ihsan Numanoğlu’nun yayınları

Prof. Dr. ihsan Numanoğlu’nun 8’i İngilizce olmak üzere toplamda 63 bilimsel makalesi (Tablo IV) ve uluslararası kongrelerde sunulmuş 3 bildirisi saptanabilmiştir (Tablo V).

Tablo IV. Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun makaleleri.

Tablo V. Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun Uluslararası Kongre Bildirileri.

Sonuç

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun biyografisi ve yaşamı incelendiğinde, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı ve Çağdaş Türk Çocuk Cerrahisinin kuruluş çalışmalarını da incelemek gerektiği görülmektedir (1-15).

Tüm yaşamı boyunca, “Çocuk Cerrahisi” gibi, hem halk sağlığı, hem de bilimsel araştırma ve teknoloji boyutu olan, tıbbın yeni gelişen bir alanında çalışan Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun, olağanüstü gayretli, disiplinli, yenilikçi “innovative”, çözüm odaklı “inventive/yaratıcı” ve girişimci “entrepreneur” çalışmaları ile Türkiye’ye değer kattığı anlaşılmaktadır (1-15).

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun, Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalının Türkiye’de kuruluşu, gelişmesi, “toplumun bu konudaki sağlık sorunlarına çözüm üretilmesi”, genç çocuk cerrahisi uzman hekimlerin yetiştirilmesi, Türkiye’nin uluslararası alanda temsil edilmesi konularda liderlik yaparak, önemli bir görevi “misyonu” başarı ile yerine getirdiği görülmektedir (1-15).

Özellikle, toplumumuzun büyük bir sosyal sağlık sorunu olan “anomalili doğmuş çocukların”; a) Amasyalı Hekim Cerrah Şerafeddin Sabuncuoğlu’nun 1465 yılında yazdığı Cerrahiyetü’l Haniyye’de belirtmiş olduğu (19-29),

b) Prof. Dr. Orhan Abdi (Kurtaran)’ın 1917 yılında yazdığı “anomalililer konusunda genel bilgiler” makalesinde de önemini belirttiği gibi (31,52),

c) Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun, bu konuda, çözüm üretmek amacı ile yapmış olduğu bilimsel, girişimsel, eğitsel ve sosyal çalışmaları unutulmazdır (17,18).

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesinde görev aldığı günden başlayarak (27 Şubat 1961), yoğun bir biçimde çalışmış, “hümanist” ve “erdemli” bir bilim insanıdır.

Örneğin, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinden beri tanıdığı, Prof. Dr. Orhan Süren’in Çocuk Cerrahisi ve Ortopedi Uzmanı olduktan sonra, Almanya ve Avusturya’da “Böhler Konservatif Travmatoloji” eğitimi görerek (1964-1969) Türkiye’ye gelmesi, Bursa SSK Hastanesinde görev alması (1970) üzerine, 1971 yılında, yanına dek giderek, kendi kliniğine “Başasistan” olarak davet etmiş ve yeniden Ege Üniversitesinde görev almasını sağlamıştır (11,53).

Numanoğlu anal ve üriner kontrol aygıtı

Özellikle; 1986 ve 1987 yıllarında Artificial Organs Dergisinde yayınlanan makaleleri ile bu konudaki çalışmalarını bilim dünyasına duyurmuştur.

Anorektal malformasyon cerrahi girişimleri sonrasında istenilen sonuçların alınamadığı, Spina bifida nedeniyle nörolojik sekeli olan ve “anal kontinansı olmayan” hastalar için

gerçekleştirdiği “anal ve üriner kontrol aygıtı” çok önemli “inventive” çalışmalarıdır (Tablo VI (17,18).

Tablo VI. Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun, “anal ve üriner kontrol aygıtı” konusundaki bilimsel yayınları (17,18).

Sağlık Bakanlığı’nı Bilgilendirme

ABD’de Çocuk Cerrahisi uzmanlığı eğitimi aldıktan sonra, Türkiye’ye ve İzmir’e gelmiş, Ege Üniversitesi Tıp fakültesinde görev almış, Sağlık Bakanlığını bu konuda bilgilendirmiş, Türkiye’de Çocuk Cerrahisi alanında yeni bir dönemin başlamasını sağlamıştır.

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, 1961 yılında çocuk cerrahisinin ayrı Cerrahi Uzmanlık Dalı olması ve Uzmanlık Tüzüğünün oluşması için Sağlık Bakanlığı’na başvurmuştur.

Böylece, Türkiye’de Çocuk Cerrahisi uzmanlığının, bağımsız bir bilim dalı ve uzmanlık alanı olmasının yolu açılmıştır (38-42).

Çocuk Cerrahisi Stajı (Küçük Staj)

Ege Üniversitesinde, bu yıllarda eğitim gören tıp öğrencileri, Türkiye’de ilk kez, 1971 yılından başlayarak, “Çocuk Cerrahisi Stajı” yapmış, sadece bu sınıftan 5 öğrenci (Atilla Anar, Gazi Aydın, Talat Demirel, Taner Gürbüz, Erol Mir) Çocuk Cerrahisi Uzmanlığını seçmiş, ayrıca pek çok gencin Çocuk Cerrahisi, uzmanlık hedefi oluşmuştur (Tablo VII).

Columbus Okulu

ABD’nin, ilk resmi çocuk cerrahi uzmanı Prof. Dr. William Clathworthy (1917-2000) (Fotoğraf 4)’un yanında, Columbus Çocuk Hastanesinde (Ohio Üniversitesi) eğitim alan uzmanlar, dünyanın değişik yerlerinde, ilk kez 11 yeni bağımsız Çocuk Cerrahisi Merkezi kurmuşlardır.

1964 yılında Columbus’ta, çalışmış olan Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun Ege Üniversitesinde kurucusu olduğu Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı, bu merkezlerden birisidir.

Çocuk Cerrahisi uzmanları: Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi Kliniği’ndeki görev dönemi içinde (1961-1996); 30 Çocuk Cerrahi Uzmanı ve 12 Öğretim Üyesi yetişmiştir (Tablo VIII).

Tablo VIII. Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun döneminde yetişen uzmanlar (1961-1996).

1. Dr. Mustafa Özemre

2. Prof. Dr. Acun Gökdemir

3. Prof. Dr. Oktay Mutaf

4. Dr. Şamil Kuday

5. Prof. Dr. Erol Balık

6. Prof. Dr. Gazi Aydın

7. Dr. Atilla Anar

8. Dr. Taner Gürbüz

9. Dr. Talat Demirel

10. Dr. Cemil Çetintürk

11. Dr. Ahmet Arıkan

12. Prof. Dr. Erol Mir

13. Prof. Dr. Ata Erdener

14. Dr. Adil Kayhan

15. Dr. Osman Pektaş

16. Prof. Dr. İrfan Karaca

17. Prof. Dr. Geylani Özok

18. Dr. Şeref Etker

19. Dr. Uysal Erdem

20. Dr. Nimir El-Disi

21. Dr. Şerafettin Yegane

22. Dr. Mehmet Hazır

23. Prof. Dr. Salih Çetinkurşun

24. Dr. Ali Sayan

25. Prof. Dr. Ali Avanoğlu

26. Prof. Dr. Hüseyin İlhan

27. Prof. Dr. İbrahim Ulman

28. Dr. Aydın Mevsim

29. Prof. Dr. Mesut Yazıcı

30. Prof. Dr. Can Taneli

Bilimsel çalışmalar

Bilimsel çalışmalara önem veren Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun özellikle “inmemiş testis” ve “çocuklarda yanıklar” konusunu ağırlıklı olarak çalışmıştır.

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, 1981 yılında, Türkiye’nin ilk çocuk yanık birimini, Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı içerisinde kurmuştur.

Cerrahiye-i Haniye

Türk tıp tarihinin yazılı kaynaklarına önem vermiştir. Örneğin çocuk cerrahisi girişimlerinin, çizim ve minyatürlerle anlatıldığı bilinen Amasyalı Hekim ve Cerrah Şerafettin Sabuncuoğlu'nun, 1465 yılında “eski Anadolu Türkçesi” ile yazdığı Cerrahiye-i Haniye adlı kitabını, dünyadaki çocuk cerrahlarına tanıtmak amacı ile 1973 yılında bir makale yazmıştır (19-29).

Bilimsel yayınlar

 Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, bilimselliğe, yeniliğe, yeni buluşlara önem vermiş, sürekli yayınlar yaparak (1961-1996), genç kuşakların eğitim, kültür ve entelektüel gelişimine örnek olmuştur. Örneğin, 1970 ve öncesine ait 29 Türkçe yayının tamamının İhsan Numanoğlu adını taşıdığı görülmektedir (54).

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, çocuk cerrahisinin değişik konularında olmak üzere, çok sayıda makale yayınlamıştır (Tablo III).

Eğitimcilik

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, dönemin güncel yeniliklerini içeren kitaplar (Çocuk Cerrahisi 2 Cilt, 1983,1991 ve Yanıklar 1978) (Fotoğraf. 17,18) yazarak, öğrencilerin, diğer hekimlerin gelişimi ve bilgilenmesi yanı sıra, Türk Tıp Tarihine, 1465 yılında Şerafettin Sabuncu’dan sonra en önemli Türkçe yazılı kaynakları kazandırmıştır (2,3,12,13, 19-29).

 

Fotoğraf. 17,18. Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun yazmış olduğu Çocuk Cerrahisi ve Yanıklar kitapları.

Bilginin paylaşımı

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu bilginin paylaşımına önem vermiş, 1980 yılında Türkiye'de ilk Ulusal Çocuk Cerrahisi Kongresi'ni Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde düzenlemiştir. Böylece, sonraki kongrelerin öncüsü olmuştur (2,3,14).

Bilim Köprüsü

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu ABD ile Türkiye arasında, Çocuk cerrahisinin kurulması, tanıtılması, hastaların sağlık sorunlarına çözüm üretilmesi, yeni teknolojinin getirilmesi için, özveri ile çalışmış, bilim köprüsü kurarak, yeni bilgilerin Türkiye’ye ulaşmasını ve çocuk hastalara şifa dağıtılmasını liderlik yapmıştır.

Kuruculuk

Prof. Dr. Cenk Büyükünal’ın belirttiği gibi (6);

-“Türkiye’de, gerçek anlamda çağdaş çocuk cerrahisinin ve çocuk cerrahisi eğitim programlarının İzmir’de ilk kez Prof. Dr. İhsan Numanoğlu ve Ankara Hacettepe’de Prof. Dr. Akgün Hiçsönmez tarafından ortaya konulduğu bilinmektedir”.

Prof. Dr. Selçuk Yücesan’ın şu satırları, Prof. Dr. İhsan Numanoğlu için yazılmış gibidir (7):

-“Sevindirici olan, yeni üye arkadaşların da, çocuk cerrahisi ailesine özgü vatan, insan sevgisi, etik değerlere bağlılık, tevazu, çalışma, başarma azmi, hastayı öne alan çalışma koşullarını benimsediğini görmektir. Bilim insanlarımızın çok daha gelişeceğine olan umutlarımızı arttıran en önemli faktör budur.”

Çocuk Cerrahisi Dergisi Prof. Dr. İhsan Numanoğlu Özel Sayısı’nda (2017) yayınlanan Prof. Dr. Alp Numanoğlu ve Dr. Tunç Numanoığlu’nun “Geçmişten geleceğe florescein laparoskopi” adlı makalenin girişindeki görüşler, özgün bir bilim insanının yaşamı, Türkiye’nin ve üniversitelerimizin var olan koşullarında, topluma ve çevresine ışık saçarak “bir bilim ordusu” kurma başarısının da ipuçlarını vermektedir (49,50):

-”Profesör Dr. İhsan Numanoğlu iki ciltlik Türkiye’deki ilk “Çocuk Cerrahisi” kitabını yazarken pek çok kaynaktan yararlanmıştı. İnternetin olmadığı bir dönemde, 1980’li yıllarda makaleler Index Medikustan teker teker bulunup, reprintler için kartlar yazılıp, makalelerden elde edilebilinenler genelde hafta sonları çalışılıp, uygun görülen bilgiler kitaptaki yerini alırdı. Gene böyle bir hafta sonu, sabahın çok erken saatlerinde makaleler okunmaya başlanmış ve bizler kalktığımızda heyecanla yeni bir bilgi bize aktarılmıştı. “Nekrotik barsakların tanısını floresein kullanarak tespit etmeye başlamışlar, bak ne kadar enteresan bir yazı okudum”. Yıllar sonra bu duyduklarımız modern tıbbın daha da ilerlemesine yardım edecek ve Nekrotizan Enterokolitlerde (NEK) Floresein laparoskopisinin çalışıldığı ilk araştırmayı yapmamıza neden olacaktı.”

Prof. Dr. Gazi Aydın hocası Prof. Dr. İhsan Numanoğlu için şunları yazmıştır (2):

-“1990 yılında TC. Ulusal Çocuk Cerrahisi Kongresi Diyarbakır’da yapıldı. Şartlar çok ağır olsa da hocam Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’ndan aldığımı düşündüğüm dirençle, misyonuma uyan ortamda, bıkmadan çalıştım, yaşantımın en güzel günlerini yaşadım. Bilgimi ve tecrübemi asistanlarımla ve toplumla paylaştım. Bilimsel bakış açımı fedakarlığı, direnci, umutsuzluk yerine umudu, ayrımcılık yerine birleştiriciliği, alan el değil veren el olmanın yüceliğini bana aşılayan, yol göstericim değerli büyük hocam Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’na minnet ve şükranlarımın en büyüğünü sunarken anısı önünde saygıyla eğiliyorum.”

Prof. Dr. İbrahim Ulman, Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun bilimsel yenilikçi çalışmalarını ve çizimlerini, inceleyerek, özenle hazırladığı makalesinde şu değerli bilgileri vermiştir (3):

-“Anal ve üriner inkontinansın çözümüne yönelik çalışma yapanlar arasında Türkiye’de çocuk cerrahisinin bağımsız bir uzmanlık alanı olmasını sağlayan ve çağdaş anlamdaki resmi ilk çocuk cerrahisi kliniğini kuran Prof. Dr. İhsan Numanoğlu da bulunmaktadır.”

-“Kurmuş olduğu üroloji ve toraks birimleri gelişmeye devam ederken, kendisi de bir taraftan yanık hastaları için farklı greft yöntemleri geliştiriyor, myelomeningoselle doğmuş ölüme terk edilen bebekleri yaşamda tutma uğraşı veriyor, öte yandan ciddi sosyal sorunlar yaşayan çaresiz bir grup hastanın yaşam kalitelerini arttırmak için çok farklı yeni bir yöntem geliştirmeye çalışıyordu.”

-“Anorektal malformasyon ameliyatları sonrasında istenilen sonuçların alınamadığı ya da spina bifida nedeniyle nörolojik sekeli olan ve anal kontinansı olmayan bu hastalar için geliştirip klinik uygulamalarını gerçekleştirdiği anal ve üriner kontrol aygıtı ile ilgili çalışmalarını 1986 ve 1987 yıllarında Artificial Organs dergisinde iki ayrı makalede yayınladı.”

-“ Prof. Dr. İhsan Numanoğu, o dönem için zamanının çok ilerisine geçmiş, klinik birikim ve deneyimlere dayalı, yaşanan ağır bir sorunun çözümüne yönelik, ayrıntılı gözlem ve akıl yürütme ile farklı bir yöntem ve materyel kullanarak geliştirdiği anal ve üriner kontrol aygıtı ile ilgili bilgiler...”

Prof. Dr. Ata Erdener, Prof.Dr. İhsan Numanoğlu’nun yenilikçi ve araştımacı yönüne vurgu yaparak, şunları yazmıştır (55):

“Prof. Dr. İhsan Numanoğlu ileri görüşlü, geniş vizyonulu, yeniliğe, araştırmaya açık bir bilim insanıydı. Anorektal malformasyonlar konusunu 1983 yılında bana tez olarak verdiği, tezin sonucuna göre anorektal malformasyonlu yenidoğan bebeklerin tanısı için rutin olarak kullanılmasını önerdiği ‘prone cross-table latera’ tekniğinin günümüzde invertogram yerine rutine girdiği düşünüldüğünde Dr. Numanoğlu’nun ileri görüşlülüğü açık olarak ortaya çıkmaktadır. Değerli hocam Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nu saygı, sevgiyle anıyorum”.

Prof. Dr. Coşkun Özcan, “Prof. Dr. İhsan Numanoğlu ve Ege Üniversitesinde Torakoskopik Cerrahi” başlıklı yazısında şu satırlar dikkati çekmektedir (56):

“Bölümümüzde 2000’li yılların başından beri giderek artan yoğunlukta torakoskopik girişimler başarıyla yapılmaktadır. Kuşkusuz bu gelişmelerin en önemli nedenlerinden biri 1961 yılında hizmet vermeye başlayan Ege Üniversitesi Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalının ülkemizin en köklü geçmişe sahip kurumlardan biri olmasıdır. Bu bağlamda çocuk cerrahisinin hem bağımsız bir ana uzmanlık alanı olması hem de kendi içinde birimleşmesinin, spesifik bir konuda derinlemesine bilimsel yoğunlaşmanın önemini gören ve kurumumuzun temel sağlamlar üzerinde yükselmesini sağlayan saygıdeğer kurucu hocamız Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nu rahmet ve minnetle anıyoruz. Değerli hocamız yalnızca Ege Üniversitesinde değil Türkiye’de çağdaş çocuk cerrahisi eğitiminin kurulmasına ön ayak olmuş ve çocuk cerrahisi ihtisası tüzüğü ile ilgili çalışmaları başarıyla yürütmüştür. Engin vizyonu ile çocuk cerrahisi içinde yoğun bakım, yanık, çocuk ürolojisi ve toraks birimi gibi alanların gelişmesi onun öncülüğünde gerçekleşmiştir. Bu vesile ile alanımızın gelişmesinde büyük emek veren tüm hocalarımızı bir kez daha hürmetle anıyor, genç meslektaşlarımızın katkıları ile ülkemizde çocuk cerrahisinin daha da gelişeceğine ve yeni başarılara imza atacağına yürekten inanıyoruz.”

Dr. Sibel Tiryaki, Prof. Dr. Ali Avanoğlu, “İnmemiş testis teorileri” adlı makalelerinin sonunda, Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun hizmetleri ile ilgili şu görüşlere yer vermiştir (57):

“Yeni bir teori öne sürmemekle birlikte İhsan Numanoğlu 1969’da ilgi çeken ve zamanının oldukça ötesinde inmemiş testisteki histolojik bozuklukları gösteren bir yazı yazmıştır. Bu değerli yazı sayın Numanoğlu’nun bilimsel kişiliğini ortaya koymaktadır. İnmemiş testis teorilerinin bu kısa özeti ona ithaf edilmiştir.”

Sonuç olarak, Cumhuriyetin İkinci 100 yılına ulaştığımız günümüzde, Türk Tıp Tarihi açısından, Prof. Dr. İhsan Numanoğlu’nun Çocuk Cerrahisi alanındaki bilimsel çalışmalarını, hizmetlerini ve liderliğini şöyle özetleyebiliriz:

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesinin kuruluş yıllarından başlayarak, İzmir’de ve Türkiye’de çağdaş çocuk cerrahisinin kurulmasında görev almış olan Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, yaşamı boyunca topluma değer katmış, içinde yaşadığı toplumun, çocuk sağlığı ile ilgili çözümü güç, özellikle “doğumsal anomali” bulunmasına bağlı sorunlarına çözüm üretmeye çalışmıştır.

Prof. Dr. İhsan Numanoğlu, bu alanda, dünya ile “bilim köprüsü” kurarak, yenilikçi sağlık hizmeti sunmak amacıyla, Türkiye’de çocuk cerrahisi alanında birçok ilklere imza atmış, liderlik yapmış, uluslararası alanda tanınan, İzmir’in yetiştirdiği değerli ve “yıldız” bilim insanımızdır.

Kaynaklar

Numanoğlu İ. Çocuk Cerrahisi. Pediatrik Cerrahi Dergisi. 1987:1(1): 7-13. Aydın G. Eğitici olarak Sn. Prof. Dr. İhsan Numanoğlu. Çocuk Cerrahisi Dergisi 2017;31(Ek sayı):4-7;2017 .doi:10.5222/JTAPS.2017.1002 Ulman İ. Numanoğlu anal ve üriner kontrol aygıtı. Cocuk Cerrahisi Dergisi 2017; Jan31(Ek sayı):8-13.

DOI:10.5222/JTAPS.2017.1003

Erdener A. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Cerrahisi Anabilim Dalı tarihçesi. https://egehastane.ege.edu.tr/tr-1607/cocuk_cerrahisi_ana_bilim_dali.html Erdener A. https://med.ege.edu.tr/tr-2986/%C3%87ocuk_cerrahisi_anabilim_dali.html Büyükünal SNC. Ülkemizde çocuk cerrahisinin tarihçesi Çocuk Cerrahisi Dergisi 2010;24(2):55-66. Yücesan S. Geçmişten günümüze Türkiye Çocuk Cerrahisi Derneği. Çocuk Cerrah Dergisi 2019;33(3):90-97. doi:10.5222/JTAPS.2019.32659 Çiftçi İ. Bir Yıllık Çocuk Cerrahisi Poliklinik Verileri: Olmak Ya Da Olmamak. Çağdaş Tıp Derg 2012; 2(1): 9-12. Canda MŞ. Prof. Dr. Mehmet Tiner’in biyografisi ve Türk ortopedik cerrahisine katkıları (12 Ağustos 1929-21 Mayıs 2003 Güzelbahçe-İzmir). Turk J Hip Surg 2021;1(1):1-11. Canda MS. Prof. Dr. Veli Lök’ün (9 Şubat 1932, İzmir) Biyografisi “Türkiye’de Artroskopinin Başlaması ve Geç Fiziksel İşkence İzlerini Saptayan Bilimsel Metodların Bulunması”. Turk J Hip Surg 2022;2(1):100-130. Canda Ş. M. Prof. Dr. Orhan Süren (1931-27 Haziran 2021)’in Biyografisi: Türkiye’de Çağdaş “Konservatif” Travmatoloji ve İzmir’de Travmatoloji Bilim Dalı Kurucusu. Turk J Hip Surg 2022;2(2):159-178. Numanoğlu İ. Çocuk Cerrahisi Cilt I (1983), Cilt II (1991). Ege Üniv, Bornova: EÜ Matbaası, 1983,1991;1126. Numanoğlu İ. Yanılar. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi yayını. Bornova: EÜTF Matbaası, 1978. Erdener A. https://pedsurg.med.ege.edu.tr/tarihce.htm Ege Üniversitesi, Türkiye’yi Avrupa’da ilk sıraya taşıdı. https://egeajans.ege.edu.tr/?p=5434 Haller JA Jr. Why pediatric surgery? A personal journey through the first 50 years. Ann Surg. 2003 May;237(5):597-606. doi: 10.1097/01.SLA.0000064563.41539.B2. PMID: 12724625; PMCID: PMC1514508. Numanoğlu I. Colostomy control device. Artif Organs 1986; Feb 10(1):63-5.

doi:10.1111/j.1525-1594.1986.tb 02519.x. PMID: 3964101

Numanoğlu I. Anal and urinary control device. Artif Organs 1987; Oct 11(5):420-3. https://doi.org/10.1111/j.1525-1594.1987.tb00955.x PMID: 3689179 Numanoglu I. Cerrahiyei Ilhaniye: the earliest known book containing pediatric surgical procedures. J Pediatr Surg. 1973; Aug 8(4):547-8. doi: 10.1016/0022-3468(73)90219-4. PMID: 4593875 No abstract available. Acar HV. Articles from Turkey in SCI-E Journals, in the 550th Years of Cerrahiyetü’l-Haniyye. Lokman Hekim 2015;5(2):37-44. Yöntem Ali Canip. Cerrahiyetü’l-Haniye: Tababet Tarihimizde Mühim Bir Eser. Hayat Mecm 1927;2I (42):303. Ünver SA. “Kitabül Cerrahiye-i İlhaniye”. Darülfünun Tıp Fakültesi Mecmuası 1932;14(9-12):-. Kılıcıoğlu V. Cerrahiye-i İlhniyye (Şerefeddin Sabuncuoğlu). AÜ DTCF, No.97. Ankara: TTK, 1.Basım, 1956;90. Canda MŞ. Türkiye’de Nöropatoloji Gelişimi Dünden Bugüne. Türkiye Ekopatoloji Dergisi 2005;11(3);93-158. Uzel İ. Cerrahiyyetü’l-Haniyye I-II (Sabuncuoğlu Ş). TTK (1. Basım, 1992). Ankara, 2020; Canda MŞ. Türkiye'de Tıpta Çağdaşlaşma Çabaları. Ajans Bakırçay 03.06.2022. Canda MŞ. Tıp Alanında, Türkçenin Yazılı Kaynakları. Ajans Bakırçay 11.10.2022. Canda MŞ. Amasyalı Şerafaddin Sabuncuoğlu ve Cerrahiyetü'l-Haniyye (1468) Ajans Bakırçay 18.10.2022. Canda MŞ. I. Şerefeddin Sabuncuoğlu, Amasya Darüşşifa Kong (15-18 Ekim 2014). Ajans Bakırçay 05.12.2022. Şakar AŞ. Çocuk Cerrahisi ve Ortopedi Kliniği Dersleri. İkinci cilt, İstanbul: Cumhuriyet Matbaası; 1941. Bagatur E, Toprak H. Orhan Abdi (Kurtaran) (1877-1948) ve 100. yılında Ameliyât-ı Cerrâhiye kitabındaki ortopedi bölümleri. Acta Orth Traum Turc 2014;48(1):109-116.doi:10.3944/AOTT.2 014. 3246 Şakar AŞ. Çocuk Cerrahisi ve Ortopedi Kliniği. Sağlık Dünyası Haziran 1957;3(11): https://tip.sbu.edu.tr/Akademik/CocukCerrahisiAnabilimDali#: Tanaçan H. Türk ortopedisinin tarihçesi. Acta Orthop Traumatol Turc 1993;27:151-159. Kuzgun Ü. Ord. Prof. Dr. Akif Şakir Şakar. Türkiye’de Ortopedinin kuruluşu. Dirim 2015;305:6-11. Canda MŞ. Turkish Medical Pathology History. Nobel kitabevi, İstanbul, 2022; Özdemir H. The Ottoman Army (1914-1918). Disease and Death on the Battlefield. Goodreads, 2008;288. Resmi Gazete: 14/4/1928 gün, 1219 sayılı. “Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun. Bu çizelge 6/4/2011 tarihli ve 6225 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin hükmüdür (Çocuk Cerrahisi Uzmanlık Eğitimi Süresi, 5 yıl). Bulut N (Ed.). TTB ve Tabip Odalarının Tıbbi Etik Ve Deontolojiyi Koruma Sorumluluğu. Türk Tabipleri Birliği Yayınları, Aralık 2018, Ankara. ISBN 978-605-9665-36-0. İzgi MC, Çoban M. Tıpta Uzmanlık Dallarının Cumhuriyet Dönemindeki Değişimi. Lokman Hekim Journal, 2014;4(1):26-37. Resmi gazete: 9/8/1947 gün, 6680 sayılı. “Tababet Uzmanlık Belgeleri Hakkında Tüzük”. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/6680.pdf Türkiye’de Çocuk Ortopedisinin tarihçesi, Çocuk Ortopedisi Derneği web sayfası //www.cocukortopedi-si.org.tr/Content.aspx?p=24414. Terzioğlu A. Cumhuriyet dönemi Türk tıbbına ve tıp eğitimine kısa bir bakış. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/9950 Canda MŞ. Cumhuriyetin 100. Yılında, Çağdaş Tıp Eğitiminin ve Türkçe yazılı kaynak. Ajansbakırçay 27.12.2022. Hiçsönmez A. Pediatric surgery in Ankara. Pediatrik Cerrahi Dergisi. 1995;9:10 Büyükünal SNC, Sari N. History of paeditric surgery. Turkey-Antolia. In: Carachi R, Young DN, Büyükünal SNC (eds) History of Surgical Paediatrics, World Scientific, N Jersey, 2009, 481-500. Hiçsönmez A. Türk Tıbbına Yön veren 100 Türk, Turkish Time, 2018, Sanko Holding yayını. Melikoğlu M Hocamız Prof. Dr. Akgün Hiçsönmez Anısına. Çocuk Cerrahisi Dergisi. 2019; 33(3): 85 - 89. Özlü (Özer) NG. Çocuk Cerrahisi Hemşireliğinin Tarihçesi. Sağlık Asistanı.net/rofesyonel Oca 4, 2022. Numanoğlu A, Numanoğlu T. “Geçmişten Geleceğe” florescein laparoskopi. Çocuk Cerrahisi Dergisi 2017;31(Ek sayı):18-20. doi:10.5222/JTAPS.2017.1005. Numanoglu A, and Millar AJ. Necrotizing enterocolitis: early conventional and fluorescein laparoscopic assessment. J Pediatr Surg 2011;46(2):348-51. https://doi.org/10.1016/j.jpedsurg.2010.11.021 Kazado B. Güney Afrikalı çocukların sağlığı onlara emanet... Haberler Sarmaşık 08.01.2012. Abdi O. Sû-i eşkal hakkında fikr-i umumi (Anomalililer hakkında). Ceride-i Tıbbiye-i Askeriye 1917;46:118-21. Süren O. Prof. Dr. Veli lök ile anılar. Veli lök’e anılı armağan (Demir NN, Gökovalı Ş, Edis). İrenbe Yayınları. İzmir: Tükelmat,2007;411-425. Keskin E. Türk Çocuk Cerrahisi Yayınları İndeksi). Pediatrik Cerrahi Dergisi 4:133-135,1990. Erdener A. İhsan Numanoğlu ve anorektal malformasyonlar. Çocuk Cerrahisi Dergisi 2017;31(Ek sayı):14-17. doi:10.5222/JTAPS.2017.1004 Özcan C. Çocuklarda torakoskopik girişimler. Çocuk Cerrahisi Dergisi 2017;31(Ek sayı):30-34.

doi:10.5222/JTAPS.2017.1008

57) Tiryaki S, Avanoğlu A. İnmemiş testis teorileri. Çocuk Cerrahisi Dergisi2017;31(Ek sayı 1):92-96.

doi: 10.5222/JTAPS.2017.1014