Dr. Türkan Saylan’ı anlatıyor yazar Ayşe Kulin, onun ağzından, onun gençliğinde yazdığı mektuplardan yola çıkarak kurguladığı biyografik romanında 1935’den 2009’a uzanan bir süreçte bir idealin peşinden koşan bir kadının hikayesi Türkan.
Onu Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneğinde (ÇYDD) yaptığı çalışmalar ve kız çocuklarının okutabilmek için verdiği mücadele ile tanır çoğumuz.
Kitabı okuyunca bilmediğimiz yönlerini öğreniyor ve çileli bir hayatın içinden çıkan bir cevheri tanıyoruz. Karşıyaka Sancar Maruflu Sivil Toplum Yerleşkesi “Kitap Kulübü ”nün emekli tarih öğretmeni Gündüz Özsoy’un yönetimindeki kitap kulübünde kitabı değerlendirirken Dr. Türkan Saylan için ‘Allah’ın Türkiye’ye bir lütfu’ dediğimde bir başka katılımcı Türkiye değil ‘dünyaya lütfu’ demişti ve ne kadar da haklıydı. Bugün cüzzam olarak bilinen tıbbi adı Lepra olan hastalığın tedavisinde ki çalışmaları ve başarısını okuduğunuzda hele bir de yaşamı ile karşılaştırdığınızda yukarıda ki değerlendirmeye hak vereceğinizi umuyorum…
Öyle bir yaşam ki iş adamı bir baba, İsviçreli bir anne ile konakta başlayan bir yaşam oldukça tutucu bir aile ve bozulan aile düzeni. Hayalinde ki meslek doktor olmak ve bu hayale ulaşmak için cabaları ve aldığı diploma. İki evlilik, iki anlayışsız eş ve iki çocukla idealleri uğruna verdiği mücadele. Bir başka ülkede olsa baş tacı edilir bu çalışmalar biz de ise terörle ilişkilendiriliyor ve sona doğru giden yolda verilen karar “ …Bütün işlerimi tamamladım. Konser gecesini de tamamladıktan sonra, kemoterapiyi kestireceğim. Yolcu yolunda gerek!”
Bu eseri için Saylan’ın kendisinden ölmeden önce kendisi için bir roman yazmasını vasiyet ettiğini ve bu vasiyeti yerine getirdiğini söyleyen tarihte Bosna Banı olarak hüküm sürmüş bir aileden gelen yazar Ayşe Kulin; 1941 yılında İstanbul’da doğdu. Arnavutköy Amerikan Kız Koleji Edebiyat bölümünü bitirdi. Çeşitli dergilerde editörlük, muhabirlik; televizyon, reklam ve sinema filmlerinde, sahne yapımcısı, sanat yönetmeni ve senaristlik yaptı. Öykülerden oluşan ilk kitabı Güneşe Dön Yüzünü 1984 yılında yayımlandı. 38 eseri ile İstanbul İletişim Fakültesi tarafından yılın yazarı seçildi. Kültür Bakanlığı Ödülü’nü Tiyatro Yazarları Derneği’nin En İyi Sanat Yönetmeni Ödülü’nü kazandı, Haldun Taner Öykü Ödülü’nü, Sait Faik Hikâye Armağanı’nı UNICEF Türkiye İyi Niyet Elçisi oldu. İtalyancaya çevrilen Nefes Nefese adlı romanı, 2016’da İtalya’nın en prestijli roman ödüllerinden Premio Roma’da en iyi yabancı roman dalında ödüle layık görüldü…
Kitabın tanıtım bülteninden;
“Tüm insanlığın aklın ve vicdanın aydınlattığı yolda yürümeyi seçeceği gün, er veya geç gelecekti. Buna bütün kalbimle inanıyordum. Sabrımı ve sükûnetimi, bu inançtan alıyordum. O güne kadar, başa her gelen çekilecek! Oyunun kuralı böyle! Yaşam oyununun!
Ne demiş şair:
‘Yaşamak şakaya gelmez…’”
Binlerce cüzamlıyı iyileştirdi, hayatın içine kattı… Kız çocukları başta olmak üzere, binlerce çocuğun okullu olmasını sağladı. Her zaman tek başınaydı ama hiçbir zaman yalnız değildi. Kimsenin yanında yer almak adına inançlarından, ilkelerinden ödün vermedi ama yüz binlerce insan onun yanında yer aldı.
Türkan Saylan… Tek ve tek başına!…
Kitaptan altını çizdiğim satırlar;
“…Bence “üstün insan,” ezen öldüren kumandan değil, yücelten, kurtaran, yaşatan hekimdir!”
“Aşktan da üstün olan şefkat ve milli hisler vardır,” diye yazmışım. Son nefesime yakınken dahi aynı şekilde düşündüğüme göre, hak etmemişim aşkı ben! Ee, ben hak etmeyince, Allah da vermemiş elbette!”
“Eğer bir yerde demokrasiye, bilime, barışa ve aydınlığa aç bir çocuk senin ışığını bekliyorsa, sönmeye hakkın yoktur. Işıyacaksın, ölüme saniyeler kalsa bile…”
“…Dinleyebilme; başkalarını anlayabilmek ve kalpleri kazanmak hususunda en kudretli anahtardır…”
” …Kendi masalımı kendim yazmıştım ve o masala uydurmuştum kendimi… “
“…Ölüler hatırlandıkça yaşarlar…”
Son saatlerinde kızım dediği Ayşe Yüksel’e gözlerini dikip son sözlerini söyleyecekti: “Gelecek daha güzel olacak…”
Onun yolundan gidecek geleceğin Türkan Saylanları Kardelenlerin özlemiyle Türkan Saylan’a sevgi, saygı ve rahmetle…