Ajans Bakırçay
2022-03-17 12:13:18

Pitaneli Autolykos...

Murat Solmaz

17 Mart 2022, 12:13

Günümüzün bilim dünyası sınırlarını zorluyor. Her yeni buluş bazen şaşırmamıza, bazen de bir adım daha sonsuzluğa ilerlemeyi sağlıyor.

Bilimin ilerleyişinin en temel tanımı bilgi birikiminin ardışık ve daima yukarı ivme göstermesiyle anlaşılabilir. Günümüzde fiziğin, kimyanın, tıbbın, eczacılığın, astronominin temelleri antik çağa dayanır. Antikçağın bilim insanlarının buluşları üzerlerine binlerce kez konuşulan tezlerle olgunlaşmıştır.

Yaşadığımız coğrafya kültürel zenginliğe geçmişinden gelen izlerle ulaşmıştır. Bunun en başlıca örneği Dikili ve çevresinde antik dönemde yaşamış bilim insanlarının bıraktığı eserlerdir. Academiada eğitim görmüş Hermias, Pergamon'lu Galenos, Atina'dan Assos'a, Atarneus'a uzanan yaşam öyküsüyle Aristotales ve daha niceleri bu topraklarda fikirlerini sundular. Antik Dönemin bir önemli ismi de matematikçi ve astronom Autolykos'tur.

Autolykos, bilimin en eski kitabını yazmış olmasıyla bilinir. Autolykos'u Bakırçay tarihi açısından önemli kılan bir özellikte Pitaneli olmasıdır.

Pitane'de doğmuş Autolykos'un günümüzden 2300 yıl önce yazdığı astronomi kitabında Eudoksos'un mekanik bir Evren'in aksiyomatik geometrik modelinden bahsedilmektedir. Autolykos eserinde, mekanik tasarıma eleştirel bir yorum getirmiştir. Bilimin en eski kitabı olarak bilinen bu eser 3 bölümden oluşmaktadır. 'Hareket eden bir küre üzerine tezler' ve 'Doğuşlar ve Batışlar üzerine tezler' 1. kitabı oluştururken, 3. bölüm 2. kitapta yer almıştır. Bu bölüm 'Doğuşlar ve Batışlar' üzerinedir.

Prof. Dr. Umur Daybelge'nin Arkeoloji ve sanat Yayınları'ndan çıkan 'Bilimin İlk Kitabı, Pitaneli Autolykos' adlı kitap, antik çağın bilimsel belleğine ışık tutarken bir yandan da Bakırçay'ın önemli bir yerleşimi olan Pitane hakında da bizlere bilgi vermektedir.

Bilindiği gibi Çandarlı yarımadası Pitane antik kentine ev sahipliği yapmıştı. Tarihi Pitane şehrinden günümüz Çandarlısına hemen hemen hiç bir üst yapı eseri kalmamıştır.

Pitane'de ilk kazılar Çandarlı Ada Mahallesi'nde 1910-1911 yıllarında başlatılmıştı. Osman Hamdi Bey'in, A. Conze ve W. Dörpfeld'in başkanlık ettiği kazılarda çok sayıda arkaik ve yortan tipi kaplara ratlanılmıştı. 1958 yılında Ekrem Akurgal ve ekibinin yaptığı kazılarda bulunan heykel ise arkeoloji dünyasını heyecanlandırdı. İyon tarzında yapılmış kuros heykeli Pitane ile ilgili daha net bilgileri bizlere sundu. Yapılan kazılarda ortaya çıkan eserlere genel olarak baktığımızda Pitane'nin M.Ö. 625-500 yıllarına tarihlendiğini görmekteyiz. Bulunan eserlerin büyük bölümü Bergama Müzesi'nde sergilenmektedir.

Pitane ile kuzeyinde bulunan Atarneus'un yakınlığı da çağdaş büyük filozof Aristotsles'in düşünce ve eserlerinin astronomi Autolykos tarafından özel bir ilgiyle izlenme ihtimalini güçlendiriyor.

Bilim ve felsefenin sorgulayıcı özelliği günümüze kadar ulaşan birçok yeniliğin anahtarıdır. Yaşadığımız toprakların belleğini incelediğimizde bunu daha net görmekteyiz.

YASAL UYARI:

© Copyrigth ajansbakircay.com tüm hakları saklıdır. ajansbakircay.com sitesinde yer alan bütün tasarım ve düzenlemelerin telif hakları; 5846 numaralı telif hakları yasası ile korunmaktadır. Bunlar ajansbakircay.com'un yazılı izni olmaksızın ticari olarak herhangi bir şekilde kopyalanamaz, dağıtılamaz, değiştirilemez, yayınlanamaz. İzinsiz ve kaynak belirtilmeksizin kopyalama ve kullanımı yapılamaz.

Sitemizden en iyi şekilde faydalanmanız için çerezler kullanılmaktadır.