Deprem sosyal dayanışma açısından Türkiye toplumunun hala zor zamanlarda birbirinin yanında olduğunu gösterdi. Hızla örgütlenen dayanışma ağlarıyla sivil toplum, arama kurtarma ve sağlık hizmetlerinde geç kalan devletin bir adım önüne geçti. Son 20 yılda had safhada kutuplaştırılmamıza rağmen, dayanışmayla oluşan iyimserlik hissini yeniden hatırladık.
Meslekler arası dayanışmanın anlamlı örneklerinden biri de kitap dünyasında yaşanıyor. Anadolu kentlerinde bağımsız kitabevi açmak ve sürdürebilmek zaten imkânsız hale gelmişken, yaşanan deprem felaketi bölgedeki bağımsız kitapçıları derinden etkiledi.
Depremin hemen ardından, İzmir’deki Hermes Sahaf’ın kurucusu Ümit Nar’ın girişimiyle deprem bölgesinde iş yerlerini yitirmiş olan sahaflarla dayanışma kampanyası başlatıldı. İnternet üzerinden kitap, antika, efemera satışı yapan Kitantik.com platformunun desteğiyle devam eden dayanışmaya sahaflara kitap desteğinde bulunarak veya nakdi yardımla katılmak mümkün.
Sahaflığın geçmişten gelen bir örgütlülük yapısına sahip olduğunu belirten Ümit Nar, günümüzde de bunu sürdürmeye çalıştıklarını söylüyor. İki yıl önce İzmir’de yaşanan sel felaketinde dükkânı ve kitapları selden etkilenen meslektaşları için dayanışma kampanyası yürüttüklerini ekleyen Nar, şöyle devam ediyor:
"Eskiden beri dara düşen meslektaşlarımızla dayanışma hâlinde oluyoruz. Ama son yıllarda özellikle Covid-19’la başlayan ve dayanışmanın öneminin daha öne çıktığı bir süreç var. Bu dönemde sıkıntıya düşen arkadaşlara kendi çabamızla çareler üretmeye çalıştık. Fakat ilk genel çaplı hareketimiz, bundan iki sene önce İzmir’deki sel felaketinde dükkânı, kitapları ve kedisi sular altında kalan sahaf arkadaşımız için yaptığımız dayanışma kampanyası oldu. Benim de üyesi olduğum Sahaflar Derneği’nin çağrısıyla arkadaşımızın dükkânını yeniden kurduk. Sahaflarla dükkânlarına uğrayan okurlar arasında tuhaf, güzel, çoğunlukla ahbaplığa, arkadaşlığa dönüşen bir bağ vardır. Bu bağ, beş hafta gibi kısa bir sürede gönderilen 20 binin üzerinde kitabı, yeni bir dükkâna, yeni raflara yerleştirip sahafın hayata ve işine dönmesini sağladı. Bu etkinliğin çapı ve güzel sonuçları da hepimize güç verdi elbette.
6 Şubat’ta deprem felaketi yaşandıktan hemen sonra İzmirli meslektaşlarımla irtibatta olduğumuz ağdan fikirleşmeye başladık. İzmir’de sahaflar maalesef toplu bir yerde değil, dağınık. Ama buna rağmen birlikte hareket ediyoruz, sosyal medyada bilinirliğim biraz fazla olduğu için sözcülüğünü ben yapıyorum ama bahsettiğim on beş arkadaş da destek veriyor".
90 bin kitap ve pek çok nadir eser de deprem enkazı altında kaldı
Depremde zarar gören sahaflar arasında Kahramanmaraş’tan Yeryüzü Sahaf ve Azzefran Sahaf, Hatay-İskenderun’dan Kitaphane Sahaf ve Kitap Otağı Kitabevi, Adana’dan Fosil Kitap ve Karga Sahaf, Hatay/Samandağ’dan Emir Sahaf, Diyarbakır’dan Avesta Sahaf olmak üzere, şu anda toplam sekiz sahaf bulunuyor.
Bir bölümünün dükkânı tamamen yıkılmış durumda. Aralarında İzmir gibi farklı şehirlerde yeni yaşamlar kurmaya çalışanlar olduğu gibi bölgede kalanlar da var. Sahafların hepsi de mesleğe devam etmeye kararlı. Bölgede kalıp ayağa kalkmaya çalışanlardan biri de Hatay-İskenderun’daki Kitap Otağı. 1800’lerden kalma nadir kitapların da aralarında olduğu yaklaşık 90 bin kitabı enkazda yok olan dükkânın sahibi Aşir Alkaç’ın verdiği bilgiye göre Victor Hugo ve Honore de Balzac'ın eserlerinin ilk baskıları olmak üzere, nadir eserlerin çoğu depremde kaybolup gitmiş.
Ümit Nar, yürüttükleri dayanışma kampanyası hakkında şu bilgileri veriyor;
"Sosyal medyadan yapılan kitap çağrılarına elimizden geldiği kadar destek verdik; kitaplar topladık, isteyenlere yolladık. Yollamayı sürdürüyoruz.
Kampanyamızın dört ayağı var:
1- Kitantik.com adlı ikinci el kitap satış sitesi üzerinden “sembolik destek kitapları” koyduk. Her esnafın sayfasında iki bin kitap var ve tanesi 10 liradan satışa açık. Bu sembolik satıştan elde edilen gelir her sabah doğrudan sahaf arkadaşımızın hesabına aktarılıyor. Acil ihtiyaçlar için can suyu, diyelim.
2- Dükkânları tamamen yok olan arkadaşlar için kitap desteği kampanyası. Bu da başladı ve hızla devam ediyor.
3- Arzu edenler mağdur arkadaşların banka hesaplarına doğrudan destek yollayabiliyor. Göndermek isteyenleri sahaf arkadaşlarla irtibatlandırıyorum.
4- Mağdur durumdaki arkadaşların listesini Türkiye Yazarlar Birliği ile paylaştık. Birlik, orta vadede devlet destekli bazı çabalar içinde olacak.
5- İzmir’de kampanyaya destek veren sahaflar olarak birbirimizle irtibat hâlindeyiz. Herhangi bir yerde depremzedelerin kitap, ders kitabı ihtiyacı olduğunda organize olup elimizden geleni yapmaya çalışıyoruz. Bu sahaflar şunlar: Ekmel Sahaf, Karaburun Kitapçısı, Pia Kitabevi, Baykuş Kitabevi, Volga Sahaf, Narodnik Sahaf, Anka Sahaf, Palto Sahaf, Haziran Sahaf, Exlibris Sahaf, Velespit Kitap, Zorba Kitabevi, Belki Kitabevi, Etika Sahaf ve İzmir Aydın Kitabevi.
Son olarak da şunu ekleyeyim, diğer ikinci el kitap satış sitesi Nadirkitap.com da kendi üyeleri için yakın zamanda nakit desteği yapacak, bu da çok değerli.
En önemlisi bu arkadaşlarla irtibatta kalıp hâl hatır sormak aslında, bu destek hepsinden kıymetli. Bunu da yapmaya çalışıyoruz".
Depremzede sahaflara destek olmak isteyenler;
- Yeryüzü Sahaf’a destek için Hermes Sahaf’ın aşağıdaki adresine kitap gönderebilir. (Hermes Sahaf, Çankaya Mah. 136. Sokak Lâtif Bey Köşkü 12/a Küçükyalı, Konak- İzmir)
- Kitantik.com web sitesinin depremzede sahaflara destek sayfasından her biri 10 TL’ye kitap satın alabilir. (Depremzede Sahaflar - Destek Kitabı İçin Arama Sonuçları (kitantik.com)
- Depremzede sahaflara doğrudan nakdi yardımda bulunabilir. (İletişim: Ümit Nar (@hermessahaf) / Twitter)