Asur Devleti Hükümdarı Asurbanipal tarafından M.Ö. 625 yılında kurulan Ninova Kütüphanesi, bilinen en eski kütüphanedir.
Türkiye’nin devlet eliyle kurulan ilk kütüphanesi ise 1884’te kurulan Beyazıt Devlet Kütüphanesi.
Gözümüzü dünyaya çevirecek olursak;
Bugünün en büyük kütüphaneleri sırasıyla; Çin’deki Şanghay Kütüphanesi, ABD’deki New York Halk Kütüphanesi, Kanada / Ottawa’daki Kanada Kütüphane ve Arşivleri, Rusya / Moskova’daki Rusya Devlet Kütüphanesi.
Girişinde “Bilim bizi tanrıların gazabından kurtarır” yazan İskenderiye Kütüphanesi, Antik Çağ’ın en büyük koleksiyonuna sahip.
Dünyanın en güzel kütüphanesinin nerede olduğuna gelince…
Madrit’teki El Escorial Kütüphanesi.
Kubbeli tavanlarında her biri bir sanat dalını temsil eden göz alıcı freskleri olan bu kütüphane, Madrit’in biraz ilerisinde İspanya Krallığı’nın tarihi bölgesinde yer alıyor.
Günümüze yalnızca yıkıntıları kalmış tarihteki en eski kütüphaneleri sıralayacak olursak:
Sippar Kütüphanesi, Ninova Kütüphanesi, 3. Cordoba Kütüphanesi, Efes Celsus Kütüphanesi, İskenderiye Kütüphanesi, Pergamon Kütüphanesi, Nysa (Sultanhisar- Aydın) Kütüphanesi.
Dünyanın en etkileyici 10 kütüphanesi mi?:
Dublin’deki (İrlanda) Trinity College Kütüphanesi, Baltimore’daki (ABD) George Peabody Kütüphanesi, İskenderiye’deki (Mısır) Alexandria Kütüphanesi, New Haven (ABD) kentinde bulunan Yale Üniversitesi’ndeki Beinecke Nadir Kitaplar ve El Yazmaları Kütüphanesi, Madrit’teki El Escorial Kütüphanesi, Buenos Aires’teki (Arjantin) El Ateneo Grand Splendid Kütüphanesi, Stuttgart (Almanya) Şehir Kütüphanesi, New York Halk Kütüphanesi, Britanya (İngiltere) Kütüphanesi, Moskova’daki Rusya Devlet Kütüphanesi.
Dünyadaki kütüphane sayısına gelince…
Uluslararası Kütüphane Dernekleri Federasyonu’nun 105 ülkeden verileri toplayan 'Dünya Kütüphane Haritası’na göre, 2018 yılı itibariyle 2,2 milyon.
UNESCO’nun teşvikiyle 1996’dan bu yana 23 Nisan, 'Dünya Kitap Günü' olarak kutlanıyor.
900.000 el yazmalı İskenderiye Kütüphanesi’nin, 2300 yıl önce Mısır’da Ptolemy Sülalesi döneminde kurulduğunu ve döneminin en büyük kütüphanesi olduğunu ansiklopedilerden öğreniyoruz.
***
Bu yılki 60. Kütüphane Haftası 25 Mart- 31 Mart tarihleri arasında kutlanacak.
***
Rasime – Recai Şeyhoğlu Kütüphaneler Zinciri olarak, ilk kütüphanemizi 19 Ekim 2002’de Bergama’nın Hacıhamzalar Köyü’nde açmıştık.
Ardından, Bergama’nın 10 köyünde daha…
Daha sonra; Manisa, Bolu, Balıkesir, Tokat, Karaman, Antakya, Muğla, Charleroi (Belçika) ve Osmaniye olmak üzere 59 kütüphane açtık. Şiirlerle, annemin Pir Sultan’dan okuduğu deyişlerle, şarkılarla, türkülerle… Halkoyunları ve gitar- piyano ve bağlama dinletileriyle…
Kütüphanelerimizin dışında da annemin adını taşıyan 10 ‘Rasime Şeyhoğlu Aydınlanma Evi’
Şimdi de 60. Kütüphane Haftası öncesinde Manisa’nın Turgutlu ilçesinde 60. Kütüphanemizi ve 11. Aydınlanma Evimizi açacağız.
22 yılda 60 kütüphane ve 11 Aydınlanma Evi…
İtiraf etmem gerekirse yaptığımız işle gurur duyuyorum. Şaka bir yana Türkiye’nin 1 numaralı özel kütüphanecisiyiz. Nereye kadar, kaç kütüphane, biz de bilmiyoruz.
***
Dünyanın en eski kütüphanelerinden biri; bizim 11 kütüphane ve 2 Aydınlanma Evi açtığımız Bergama’da kurulmuştu. Pergamon Kütüphanesi!
Kendi kendime soruyorum.
Neden, köylerinde (mahallelerinde) en fazla kütüphane bulunan Bergama, Kuzey Ege’nin 'Kütüphaneler Kenti' olmasın?
Bir çırpıda Zeytindağ, Yukarıbey, Bölcek, Kadıköy neden kütüphanelenmesin?
Olmaz mı, OLUR!
Arsa ve toprak satmasını beceren belediye başkanları bugüne değin neden kütüphane açmamışlardır da paraları başka alanlara yatırmışlardır anlamak zor!
Oysa çok da masraflı iş değil kütüphane kurmak…
Bütün iş ‘Niyet’ te!
“KİTAP, aklın ilacıdır” denilmiş bin yıllar öncesinde. “Kitapsız yaşamak; kör, sağır ve dilsiz yaşamaktır” sözü, boşuna söylenmiş değil.
Goebbels ve Hitler, meydanlarda boşuna yakmadılar binlerce kitabı. 12 Eylülcüler silahlarla kitabı yan yana getirip boşuna göstermediler ekranlarda… Kitabı hep tehlikeli buldu tiranlar.
***
Kitaba ve kütüphaneciliğe önem vermeyen belediye başkanlarının politik miyopluğu ve kitaba olan ilgisizliği yüzünden kentlerimiz ve kasabalarımız yeterince kütüphanelenmedi.
Kütüphaneler çok olsa, kitaplar çok okunsa Güneydoğulu yağmur duasına çıkar mıydı acaba?
Kütüphaneler açılsa, kitaplar okunsa küçücük kızını tarikat ileri gelenine verir miydi bir baba?
Kitaplar okunsa, sömürü bu denli çok olur muydu, emek bu kadar ucuzlar mıydı, kadınlar bu kadar çok katledilir miydi, kula kulluk yaşanır mıydı?
Lüks otomobillerde ve çok odalı saraylarda sefa sürebilirler miydi cehaletin rantını yiyen siyaset ve tarikat erbapları?
***
Kuzey Ege’nin yükselen yıldızı Bergama!
Milletvekilliği aday adaylığı döneminde seçmenlere Galenos Üniversitesi vaadinde bulunan Profesör Doktor Tanju Çelik’in, 1 Nisan 2024’te belediye başkanı olması halinde Bergama’nın her bir köşesinde Aristonikos, Galenos, Aziz Sancar, İlhan Arsel, Ruhi Su adına açılacak kütüphanelerle Bergama toprağında kitaba dair şölenlerin yapılacağını düşünüyorum.
Aristonikos’un, Galen’in, Bergamalı Kadri’nin, Osman Bayatlı gibi değerlerin ardılları bunu çoktan hak ediyor. Çünkü onların kitaplı bir geçmişlerdi oldu. Tanju Çelik’te de o enerjiyi ve arzuyu görüyorum.
Kütüphanelerin, tiyatro ve bale sanatının, müziğin ve plastik sanatların merkezi olacağına inandığım Bergama’nın 1 Nisan’la birlikte güneşli/ şarkılı türkülü güzel günlere kavuşacağına inanıyorum.